🍄 Mantardan Bilgisayar Üretildi - 10/2023
Yusuf İpek – 12 Mart 2023 Websitesinde oku →Yeni bir pazar sabahından herkese selamlar! An itibariyle bültenimiz 95 üyeye ulaşmış durumda. Belki teknoloji sever dostlarınızla veya sosyal medya hesaplarınızda paylaşabilirseniz okurlarımız biraz daha artar. Böylece daha fazla kişiye ulaşmış oluruz. Yeni gelen herkese hoş geldiniz demek istiyorum. :)
Bu hafta pek fazla Linux haberimiz yok ancak LastPass'ın Ağustos ayında hacklenmesinden bu yana LastPass kullanıcılarını ilgilendirecek gelişmeler yaşandı. Mantardan bilgisayar üretildi ve DuckDuckGo da yapay zeka yarışına katıldı. Bütün detaylar aşağıda! Okuduktan sonra da düşüncelerinizi yorumlarda bekliyorum.
Keyifli okumalar!
🐧 Linux
🍦 Vanilla OS taban olarak Ubuntu'yu bırakıp Debian Sid'e geçecek. Nedeniyse Debian'ın Ubuntu'ya kıyasla daha Vanilla bir versiyon sunması. Aynı zamanda snapleri zorlamıyor olması. Bence iyi bir karar olmuş.
🤖 Yapay Zeka
☠️ Özgür bir yazılım olan 3D modelleme aracı Blender'a yapay zeka aracı yazılmış. Ve GPU kullanımı da gerektirmiyor. Blender'ın içerisinden resim üretebileceksiniz.
🪟 Bing Chat'in en yeni özelliği ünlüleri taklit edebiliyor olması. Türkiye'den Cem Yılmaz'ı denedim pek beceremiyor gibi. Ama eminim ileride çok daha iyi bir sonuç verecektir. İlginç bir eğlence yöntemi olur herhalde sevdiğiniz ünlülerle konuşmak...
💫 YZ kullanılarak meme kanseri teşhisi konuluyor. Habere göre, YZ doktorların yükünü %30 hafifletirken meme kanseri tespitini %13 oranında arttırdı. Çok iyi bir gelişme. Sağlık sektöründe başka bir sürü alan için yapay zekanın kullanılacağından eminim.
🎮 ChatGPT'nin icat ettiği ve kodladığı oyunu gördünüz mü? Ben biraz oynadım ve oldukça eğlenceli.
🦆 DuckDuckGo da YZ oyununa katılıyor. Geçen hafta Brave'in arama sonuçlarında YZ özetleyicisi çıkaracağını söylemiştik. Aynısını DDG yapacak. İngilizce de bunun için bir laf var: "Monkey see monkey do"
🇩 Discord kendi botuna yapay zeka özellikleri ekleyecek. Tıpkı ChatGPT gibi belli başlı soruları sorabileceksiniz.
🇧 Bing 100 milyon aktif kullanıcıya ulaştı. Yalnız bunda YZ'nın mı payı var yoksa Bing'i Windows'un arama sonuçlarına dahil etmelerinin mi payı var bilemiyorum.
🎑 Artık ChatGPT'ye sohbet esnasında resim de ürettirebileceğiz. Bu olay resmiyette gelmiyor ama kendiniz API kodunuzu alarak aşağıdaki projeyle bunu yapabiliyorsunuz.
🖼️ Microsoft'un ürettiği resimden yazı üretme modeli Reddit'teki resimleri yazılaştırmak için kullanılacak. İnternette bir resim yüklediğinizde sizden alt yazısı girmeniz istenir. Görme engelliler bu resimleri göremediği için resmin ne olduğunu açıklamanız istenir yani. Çoğu kişi bunu yapmayı atlıyor ve bu gelişme birçok görme engelli için iyi bir haber. İnternetteki birçok site bu şekilde görme engelliler için daha iyi bir hale getirilebilir.
📰 Bahsetmeye Değer Haberler
🗒️ Hackerlar sürekli bir Microsoft uzantısının açığını bularak sisteminize sızmaya çalışıyorlar. Sırada Microsoft OneNote uzantısı olan .one dosyaları var. Zararlı OneNote dosyasını açtığınızda bir kutucuğun arkasına zararlı makrolar koyuyorlar ve sizden "görüntülemek için çift tıklamanızı" istiyorlar. Tabii maalesef tıkladığınızda zararlı komutları bilgisayarınızda çalıştırmış oluyorsunuz. Microsoft bu durumda kullanıcıyı artık uyarıyor diye yeni bir haber çıktı ama siz yine de dikkatli olun.
🔑 LastPass'a Ağustos ayında bir saldırı yapılmıştı ve olayın yeni boyutları her geçen gün gelmeye devam ediyor. Görünüşe göre saldırganlar 30 milyon kişinin şifrelenmiş kasasını çalmış. Bu da demek oluyor ki saldırganlar kullanıcıların ana şifresini tahmin ederlerse bütün şifrelerine erişebilirler. Eğer ki ana şifreniz sağlamsa korkacak çok bir şeyiniz yok ama sağlam değilse bütün verileriniz hackerların eline geçebilir. LastPass'ı bugüne kadar önermememizin nedeni hem kapalı kaynak olması hem de bu tarz vakaları sürekli yaşıyor olmasıydı. Okurlarımız arasından Lastpass kullanan varsa bütün şifrelerini ne olur ne olmaz değiştirsin bence.
🪟 Microsoft, Edge tarayıcısına YouTube videolarının çözünürlüğünü yükseltecek sistemi getiriyor. Geçen hafta hatırlayacak olursanız aynısını NVIDIA'nın yapacağını söylemiştik ama o sadece NVIDIA ekran kartlarıyla sınırlıydı. Edge tarayıcısındaki durum AMD kartlar için de geçerli. Ve hayır bunun için Edge kullanmayı düşünmüyorum.
🐦 Twitter'da bir API değişikliği, platformu bozdu. Elon Musk geldiğinden beri platform kaç defa bozuldu acaba? Bu duruma Elon Musk, "Ufak bir değişiklikte hemen bozuldu. Twitter çok kırılgan bir sistem. Eninde sonunda uygulamayı baştan yazmamız gerekecek." demiş. Şirketteki herkesi gönderdin Elon, kime yazdıracaksın merak ediyorum.
🍄 Mantarlardan bilgisayar üretilir mi? Görünüşe göre evet yapılabiliyor. Mantarlara 1 ve 0 sinyalleri gönderip bunu depolamasını sağlayabiliyoruz. Tabii ki modern bilgisayarların hızında bir işlem gerçekleşmiyor ama ilginç yönde bir gelişme.
🔒 Android Mart 2023 güncellemesi çok önemli iki hatayı kapatıyor. Bu hatalar yetki gerektirmeden ve kullanıcının bir şey yapmasını gerektirmeden telefonunuzda kod çalıştırılabilmesine neden oluyor. Google detaylarını açıklamamış çünkü hackerların hemen kullanmasını istemiyorlar. Mart güncellemesini aldıysanız mutlaka yapın.
📽️ TikTok, izleyicilerinize para ödeterek 20 dakikalık video izlettirme seçeneği sunuyor. Biliyorsunuz normalde TikTok'ta kısa videolar üretiliyor ve izleniyor. Bu özelliğiyle belki biraz da YouTube'a rakip olmak istiyor. Odysee'de de videoya ödeme yaparak izletme muhabbeti var ama YouTube'da yok.
📹 YouTube yer paylaşımlı reklam özelliğini kaldırıyor. Bu reklamlar normalde videoyu izlerken alt tarafta çıkan reklamlar oluyor. YouTube yer paylaşımlı reklam tipinin artık eskidiğini düşünüyor. Beklemezdim böyle bir karar ama demek ki bu özellik pek para kazandırmıyor onlara.
🔓 T2 güvenlik çipine sahip olan bütün Macbooklarda, bilgisayarın kapağını kapattığınızda mikrofonu donanımsal olarak kapatıyormuş. Yalnız madem böyle bir şey yaptınız, kamera ve mikrofon için kenarda açıp kapatabileceğimiz bir tuş olsa tam olurdu. Hiç yoktan iyidir elbette ama bence bütün laptop ve telefonlarda kamera/mikrofonun erişimini kesebileceğimiz bir kill switch olmalı.
🔼 Geçtiğimiz günlerde Windows için yayınlanan NVIDIA sürücüsü, oyunlarda fazla CPU kullanımına neden oluyor. Bu sorunu çözmek için yeni bir güncelleme yayınladılar. Hala güncellemediyseniz, güncellemenizi tavsiye ederim.
🇬 Google One planının 5₺'lık versiyonunda da VPN olacak. Önceden üst seviyedeki planlarda VPN hizmeti veriyorlardı şu an en alt seviyedekinde de olacak. Ben de Google One kullanıyorum gerçekten ucuza iyi depolama veriyorlar. Tabii ki dosyalarımı şifreleyip atıyorum Google'a ama Google'ın VPN servisini kullanmak mı? Hırsıza değerli eşyanızı emanet etmek gibi bir şey...
🚨 FBI, daha önceden lokasyon verileri satın aldığını itiraf etti. Şaşırdık mı? Hayır. Devletler sizin verinizi istiyorlar. Veri = güç.
🐭 İki erkek fareden yeni bir fare oluşturmayı başarmışlar. Bunu da erkek hücrelerinden bir yumurta üreterek yapmışlar. İlginç bir gelişme. Habere göre insanlarda bunun 10 yıl içinde mümkün olabileceği yazıyor.
🧊 Icefire adındaki bir fidye yazılımı artık Linux sistemlerini de hedefliyor. Hangi işletim sistemini kullanıyor olursanız olun, tıkladığınız bağlantıya ve çalıştırdığınız dosyalara dikkat etmek önemli.
😺 Github yavaştan 2 faktörlü doğrulamayı zorunlu hale getirmeyi planlıyor. Henüz iki faktörlü doğrulamanız yoksa şimdiden açmanızda fayda var.
💬 WhatsApp'ın yöneticisi, İngiltere yasayı geçirirse biz de uçtan uca şifrelemeyi kaldırmayız dedi. Herkes böyle diyor ama günün sonunda yasa geçerse ve diğer ülkeler de takip etmeyi seçerse ne olur merak ediyorum. Gerçi bu çok kötü bir senaryo ve umarım böyle bir şey gerçekleşmez.
☄️ Dünyaya bir asteroid çarpmasını engelleyebilir miyiz? NASA, DART uzay aracıyla bunu test ediyordu ve sonuçlara göre evet. Çarpışmayla bir asteroidi parçalayabilir ve yönünü değiştirebiliriz!
🐦 Elon Musk Twitter'ı hala açık kaynak yapmadı. Bütün sözlerine rağmen. Bu makaleye göre Elon Twitter'ı açık kaynak yapamayacak çünkü bir yazılımı açık kaynak yapmak zor bir süreç ve bunu yapabilecek kişileri şirketten kovdu.
🎵 Spotify arayüzde büyük değişikliklere gidiyor. Kullanıcılar müzik dinlerken artık video izleyebilecekmiş. Tam olarak ne videoları izleyecekler çözemedim ama anladığım kadarıyla kullanıcıların platformdaki içerikleri daha kolay bir şekilde bulmasını hedefliyorlar.
/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_asset/file/24488987/Preview_On_Home_Music.jpg)
🖥️ Sunucumu Açalı 1 Ay Oldu - Neler Kullanıyorum?
1 ay önce kendi sunucumu açtım ve verilerimi şirketlerde değil, kendi bilgisayarlarımda tutma kararı aldım. Bunun hakkında video çekmiştim hatırlayacak olursanız:
O zamandan bu yana bir sürü uygulama kurma avantajım oldu. Sizlere şu ana kadar hangi uygulamaları seçtiğimi ve hayatıma nasıl etki ettiğini kısaca anlatmak istiyorum.
Not: Bu uygulamaların hepsi özgür yazılım.
🪆 Baikal
Kişiler, takvim ve yapılacaklar listenizi uygulamalar arasında senkronize etmenizi sağlıyor.
Telefonumda Davx ve Tasks uygulamasını kullanıyorum. Bilgisayarımda da Korganizer kullanyorum ve senkronizasyon işlemini Baikal yapıyor. Kişiler, takvim, to-do list gibi şeyler sizin hakkınızda çok fazla bilgi veren veriler.
💲 Firefly III
Modern bir finans yönetimi uygulaması.
Çok param olduğundan değil ama bir gün olacağını ümit ediyorum ve kişisel finans kitaplarını okuyorsanız, söyledikleri noktalardan birisi harcamalarınız ve paranız konusunda bilinçli olmanız. Maddi bilginizi de sürekli üçüncü partilerle paylaşmak istemezsiniz.
💀 FreshRSS
Bütün içerikleri takip etmemi sağlayan RSS uygulaması.
Modern bir arayüzü var. Bültendeki haberleri de yine buradan takip ediyorum
👻 Ghost
Websitemi yönettiğim CMS uygulaması.
Modern ve özelleştirilebilir. Websitemi çok basit adımlarla kurdum ve herhangi bir platforma ek bir ücret ödememe gerek kalmıyor.
🐵 Listmonk
Bülteni göndermek için kullandığım uygulama.
Modern, özelleştirilebilir ve hızlı bir şekilde çalışıyor. Ghost'un içerisinde bülten desteği olmasına rağmen kendi SMTP sunucunuzla göndermenize izin vermiyor ben de bunun için başka bir özgür yazılım tercih ettim.
🐦 Pleroma
Dağıtık ağda çalışan bir sosyal medya uygulaması.
Kendi sosyal medya uygulamamı kurdum ve küçücük sunucuda bile tıkır tıkır çalışıyor. Beni dağıtık ağda hala takip etmiyorsanız @[email protected] adresinden takip edebilirsiniz!
⛓️ Shaarli
Yer imi yöneticisi.
Bunu neden kullanayım ki diye düşünebilirsiniz ama inanılmaz bir uygulama. Tagler halinde bağlantıları kaydetmenizi ve sonra bunları çok hızlı ve kolay bir şekilde bulmanızı sağlıyor. Mesela ben bülten bağlantılarını #hafta-10 #hafta-9 şeklinde kaydediyorum ve takibini kolaylaştırıyor. Bütün cihazlarımdan çok kısa sürede her türlü kaydettiğim bağlantıya erişebiliyorum.
👽 Syncthing
Senkronizasyon uygulaması.
Bütün cihazlarınız arasında kolayca senkronizasyon yapmanızı sağlıyor. Sunucumdaki belli başlı klasörler için Syncthing kullanıyorum. Telefon ve bilgisayarıma tak diye düşüyor. Bunun hakkında daha önceden bir video çekmiştim.
🐼 Uptime Kuma
Sitelerinizin açık olup olmadığını tespit ediyor ve size uyarı veriyor.
🔑 Vaultwarden
Şifre yöneticisi. Bitwarden'ın hafif versiyonu.
⛓️ Yourls
Bağlantı kısaltıcı uygulaması.
Yüzlerce eklentisi var. İnanılmaz şeyler yapabiliyorsunuz.
Verileriniz Sizde Kalsın
Küçücük bir sunucuya kurduğum bütün uygulamalar bunlar. Ki daha fazlasını da kurabiliyorum. Buraya daha yazmadığım mail ve XMPP uygulamalarım da var.
Uzun lafın kısası bir defa elinizi kirletip öğrenin şu işi ve hayatınız boyunca şirketlerin boyunduruğundan çıkın. Daha bilinçli bir kullanıcı olun.
📺 Ne İzliyorum?
💰 Warren Buffet'ın Nasıl 108 Milyar Doları Var?
Warren Buffet'ın ortalama yıllık kârı %22, Jim Simons adındaki bir adamın yıllık kârı ise %66 ama buna rağmen Warren Buffet çok çok daha zengin. Neden? Bileşik faiz dediğimiz bir olaydan dolayı. Yatırıma ne kadar erken başlarsanız, kazandığınız paralarla da para kazandığınız için çok daha zengin oluyorsunuz. 52 saniyelik bu kısa videoda Ali bunu anlatıyor.
📚 Ne Okuyorum?
🎁 Her Şeyi Kendin Barındır?
Yazar, pahalılaşan internet hizmetleri sektörüne isyan ederek özgür yazılımları kendi sunucusunda barındırmaya başlıyor ve bu süreci yazıya döküyor.
🎥 Ne Üretiyorum?
Bu hafta iki yazı yazdım.
İlk yazımda Anything You Want kitabını kısa özetiyle sizlere anlatıyorum.
İkinci yazımda hayatınızın her alanında %100 sorumluluk almanın neden önemli bir konsept olduğunu anlatıyorum.
Ve tabii haftalık videolarımız da var.
İlk videomuzda Rembg yazılımıyla terminalden nasıl fotoğrafların arka planını yok edebileceğinizi anlatıyorum.
Diğer videomuzdaysa 1 yıl aradan sonra Pardus'u tekrar kuruyor ve inceliyoruz.
🖥️ Haftanın Komutu
Bu haftaki komutumuz wc. Açılımından emin değilim ama ben aklımda word count olarak tutuyorum çünkü tam da bunu yapıyor. Dosyanızdaki satır, kelime, karakter ve byte sayısını gösteriyor.
Örneğin wc dosyam.odt yazdığınızda karşınıza şöyle bir sonuç çıkaracaktır: 88 454 22378 dosyam.odt
Bu da dosyamda 88 satır 454 kelime olduğu anlamına geliyor. 22378 ise dosyanın boyutunu byte olarak ifade ediyor.
-l argümanıyla sadece satır sayısını, -w argümanıyla sadece kelime sayısını, -m argümanıyla sadece karakter sayısını ve -c argümanıyla sadece byte değerini görebilirsiniz.
💽 Haftanın Yazılımı
Bu haftanın yazılımı EasyEffects.
EasyEffects sayesinde hoparlörünüze ve mikrofonunuza global olarak efektler uygulayabiliyorsunuz. Ben bir yayıncı olduğum için mikrofonumu iyileştirmek adına kullanıyorum.
2 hafta önceki yayında bu konu hakkında bir soru sorulmuştu ve bende ayarlarımı göstererek yanıtladım. İzlemek isterseniz:
Bu haftaki bültenin de sonuna geldik! Bugün saat 20:30'daki canlı yayında görüşmek üzere!
