Yusuf İpek
Yusuf İpek

❌ Chrome Reklam Engelleyicilerine Elveda Ediyor! - Hafta 41/2024

Yusuf İpek – 13 Ekim 2024 Websitesinde oku →

Herkese selamlar dostlar yeni bir bültene hoş geldiniz! Bugün 13 Ekim 2024.

Bültende bu hafta Chrome, uBlock Origin gibi güçlü reklam engelleyicilere yavaş yavaş elveda ediyor, Discord Türkiye ve Rusya'da yasaklanıyor, Meta Movie Gen adında video üreten inanılmaz bir yapay zeka modelini tanıtıyor ve Çin'li hackerlar ABD'nin arka kapısını kullanarak telekomünikasyon sistemlerine erişiyor.

Az önce bahsettiklerim ve daha fazlasına geçmeden önce bu bölümün sponsoru olan Hosting Dünyam'dan bahsetmek istiyorum.

Hosting Dünyam ucuz ve kaliteli VDS çözümleri sağlıyor. Seçenekler arasında Intel ve Ryzen işlemcili VDS'ler seçebiliyorsunuz, seçtiğiniz VDS'leri özelleştirme imkanı sağlıyor.

Örneğin seçtiğiniz pakete özel ek RAM, disk, CPU çekirdeği gibi şeyleri de satın alabiliyorsunuz. Böylece tamamen isteğinize uygun bir hale getirebiliyorsunuz.

Kurulum aşamasındaysa Ubuntu, FreeBSD, Windows, Debian dahil olmak üzere birçok işletim sistemini tek tıkla seçip kurabiliyorsunuz.

Sunucular Tier III standartlarına sahip veri merkezlerinde barındırılıyor. Bu da demek oluyor ki sunucularınız elektrik kesintilerine karşı yüksek korumaya sahip.

1 Gbit porta sahipsiniz ve sunucularda trafik limitlemesi yok! Dilerseniz de 10 aylık ücret ödeyerek 12 ay kullanabiliyorsunuz.

İstanbul lokasyonunda çalışan kaliteli VDS satın almak için bağlantıya tıklayabilirsiniz. Bültene sponsor oldukları için teşekkür ediyoruz.

Şimdi haberlere geçelim!

İçerik Listesi

📰 Haftanın Olayı: Chrome'da Reklam Engelleyicilere Veda Ediyoruz!

Ublock Origin ve diğer manifest v2 eklentileri Chrome'un Canary sürümünde tamamen deaktif hale gelmiş durumda.

Teknoloji Raporunda ve farklı videolarda izleyicilerimizi uyarıyorum; dünyanın en gelişmiş reklam engelleyicisi uBlock origin artık Chrome'da çalışmayacak diye, çoğu şu anki haline bakıp yoo hala çalışıyor diyor.

Şu an çalıştığını ben de biliyorum ama Chrome manifest v2'yi öldürdü. Sadece uzatmaları oynuyorsunuz, sonraki sürümlerinde bu eklentilere elveda etmek zorunda kalacaksınız.

Resim

Ne yapmalı? Firefox tabanlı tarayıcılara geçebilirsiniz. Brave ya da Vivaldi'de kullanabilirsiniz ama eklentiyi mağazadan indiremiyorsunuz, manuel elle kurup güncellemeniz gerekecek.

Google, Android için Chrome'un eklentili halini test ediyor. Aslında bu test buildleri Chromebooklar içinmiş ve Chromebookların daha büyük bir kısmını Android'e geçirmek istediklerinden böyle bir işe kalkışmışlar.

Bu test pozitif giderse Android'in Chrome sürümünde eklentiler kullanabileceksiniz anlamına geliyor. Gerçi neyleyeyim uBlock origin olmayan tarayıcıyı.

🤖 Yapay Zeka

🎬 Meta, Movie Gen Yapay Zeka Modelini Tanıttı!

Meta, Movie Gen adında video üreten yapay zeka modelini tanıttı ama diğer video üreten yapay zeka modellerinden farklı ve inanılmaz şaşırtıcı özellikleri var.

İlk özelliği tahmin edebileceğiniz üzere metinden video üretmesi. Videoların oldukça gerçekçi gözüktüğünü söylemekte fayda var.

İkinci özelliği bir fotoğrafı sağladığınızda o kişiden anında deepfake yaparak gerçekçi bir video üretmesi. Bu belki en korkutucu olan kısmı. Fotoğrafınızı sağladığınız anda sizin gibi gözüken birisi videoda belirebiliyor.

Üçüncü özelliği metinden video üretirken bir de arka planda müzik veya ses efekti isteyebilmeniz ve buna göre videonun değişmesi. Verilen demo örneğinde, şimşekler çakarak müziğin girmesiyle bunu çok güzel göstermişler.

Son olarak hali hazırda var olan videonuzdaki elementlerin değişmesini sağlayabiliyorsunuz. Bildiğiniz sizin için düzenleme yapıyor ve bu da muhtemelen filmler/diziler için inanılmaz bir gelişme olacak.

Tabii bu modeli şu an yayınlamadılar, hala bu tarz videoları üretmenin maliyetli olduğunu ve üzerinde uğraştıklarını söylüyorlar.

İşin daha da güzel yanı bu modeli nasıl bu hale getirdiklerini anlatan bir araştırma kağıdı paylaşmışlar. Bu da demek oluyor ki bütçesi olan farklı kişiler de sıfırdan böyle bir şey üretebilirler.

Şu anki geldikleri nokta muazzam. Böyle videolar üretmenin ilerleyen yıllarda normal makinelerde çalışacağını düşünsenize? Evet bir sürü negatif yanı olacaktır ama video üretmenin çok farklı, yaratıcı ve hızlı olacağını da gösteriyor.

🔋 Yapay Zeka İklim Sorununu Çözebilir mi? (Eric Schmidt'in iklim ve yapay zeka yorumu)

Yapılan bir teknoloji etkinliğinde sunucu Google'ın eski CEO'su Eric Shmidt'e “Sizce AI'nin enerji ihtiyacını, iklim hedeflerini tamamen bozmadan karşılayabilir miyiz?” sorusunu yöneltince Eric Schmidt "Zaten iklim hedeflerine ulaşamayacağız çünkü bunu başarmak için organize değiliz ama sorunu sınırlayıp yine de sorunla karşı karşıya kalmaktansa, YZ'nın sorunu çözme ihtimaline güvenmeyi tercih ederim.” demiş.

Former Google CEO Eric Schmidt

Yani diyor ki boşver iklim değişikliğini, zaten önlememiz mümkün değildi. O zaman YZ'yı geliştirelim o çözsün. Yapay zekanın bir anda iklim değişikliğini çözme ihtimali var mı?

Şu an yapay zeka yüzünden sera gaz emisyonları %48 oranda artmış. Yapay zeka iklim için çok kötü oldu. Evet ben de kullanmayı seviyorum ama yakın zamanda yapay zekanın iklim için problem çözebileceğini bu tekno optimist abilerimiz kadar düşünemiyorum.

Onlar tabii kendi kârlarını da düşündükleri için böyle diyorlar. Bence devletler araya girip kısıtlamala koymalı. Gerekirse teknoloji daha yavaş gelişsin. Hem bu kısıtlamalar sayesinde belki yapay zekayı daha efektif kullanmanın yollarını keşfederiz.

🔒 Güvenlik

🔒 Google, Android'e Hırsızlık Koruması Getirdi!

Google, Android'e hırsızlık konusunda yazılımsal koruma getireceğini duyurmuştu. Yavaş yavaş telefonlara gelmeye başlamış.

İlk özellik sensörlere bağlı olarak telefonunuzun elinizden kapkaç yapıldığını anlıyor ve tespit eder etmez telefonunuzu kilitliyor.

İkincisiyse sizin websitesine girip Google hesabınızdan telefonunuzu tamamen kitlemenize olanak sağlıyor.

Güzel gelişmeler ama Android'de kolay bir şekilde factory reset yapabiliyorsunuz. iPhone hırsızların telefonu kullanılamaz hale getirmesi konusunda daha iyi.

📉 Windows 7 Güvenlik Desteği Resmen Sona Erdi!

Bu hafta Windows 7'nin uzatılmış güvenlik güncellemeleri desteği kesildi. Artık Windows 7 resmen ve tamamen Microsoft tarafından desteklenmiyor ve güvenlik güncellemesi almıyor.

Buna rağmen hala kullanan dostlarımız var, terk etmenizi önemle vurguluyorum. Anti virüsünüz sizi korumayacak. Birçok güvenlik açığına maruz kalabilirsiniz.

Microsoft, Windows 10 ve 11 için aylık güvenlik güncellemesini yayınladı. 28 yetki yükseltme, 7 güvenlik özelliğini bypass etme, 43 uzaktan kod çalıştırma ve 5 sıfır gün açığı dahil olmak üzere toplam 118 açık kapatıldı.

5 sıfır gün açığı da şu an halka açık durumda. Mutlaka güvenlik güncellemelerinizi yapın.

🛡️ Firefox’a Kritik Güvenlik Güncellemesini Geldi!

Mozilla, şu anda saldırılarda istismar edilen kritik bir "use-after-free" güvenlik açığını gidermek için Firefox tarayıcısına acil bir güvenlik güncellemesi yayınladı.

Use-after-free açığı belleğin serbest bırakıldıktan sonra program tarafından hala kullanılmaya devam etmesiyle oluşur. Bu da kötü niyetli aktörlerin, belleğin bu bölgesine kendi zararlı verilerini ekleyerek kod yürütme gerçekleştirmesine olanak tanır. Firefox kullanıcıları mutlaka tarayıcılarını güncellesin.

💻 Internet Archive Veri İhlali ve DDOS Saldırısıyla Gündemde!

Internet Archive'ın veri tabanı sızdırıldı ve ardından DDOS yedi. Şu an da hala kullanıma kapalı. Sızan veriler arasında e-posta adresleri, bcrypt parola hashleri ve kullanıcı adları var.

İnternet Archive'a erişebildiğiniz an hesabınızın şifresini değiştirmeniz tavsiye edilir. Internet Archive dünyaya güzel bir hizmet sunan kuruluş. Son zamanlarda sürekli topa tutuluyor, umarım toparlayabilirler.

🥸 Mahremiyet

📡 Çinli Hackerlar ABD'nin Telekom Sistemlerine Sızdı!

Çin'li hackerlar AT&T, Verizon ve Lumen gibi ünlü ABD telekom şirketlerinin ağlarına aylardır erişime sahipmiş.

Açık falan patlamamışlar sistemlere girebilmenlerinin tek nedeni devletin zorunlu koyduğu arka kapı. ABD devletinin arka kapısını kullanarak aylarca her türlü devlet yetkilisi ve vatandaşın telekomünikasyon verilerine erişim sağlamışlar.

Kalın kafalı devlet yetkililerine neden arka kapının kötü olduğunu anlatamıyoruz, bu örnekle anlayacaklar mı bilmiyorum. Siz bir arka kapı yerleştirdiğinizde sadece "iyi insanlar" bu arka kapıyı kullanmıyor, potansiyel olarak herkesin kullanımına açıyorsunuz.

🐧 Özgür ve Açık Kaynak Yazılım

🖼️ GIMP 3.0 Nihayet Geliyor!

GIMP 3.0'ın ilk sürüm adayı yayınlanmak üzere. Ne var ki bunda diyebilirsiniz ama GIMP'in 2.0 sürümü 2004 yılında yayınlanmıştı! Aradan 20 yıl geçmiş siz düşünün.

3.0 da yayınlandı yayınlanacak derken hep ortaya bir şey çıkıyordu yani şu an sürüm adayının çıkacak olması inanılmaz bir gelişme.

🎮 Oyun

🎮 Linux Oyunculuğunu Kolaylaştıran UMU Yayınlandı!

Linux oyunculuğunu kolaylaştıracak UMU'nun ilk sürümü yayınlandı. Bu araç ne işe yarar?

Normalde Steam'den oyunları açtığınızda daha rahat oyunları açabildiğinizi keşfetmişsinizdir. Bunun en büyük nedenlerinden birisi Steam Runtime Araçları.

UMU'da Steam Runtime aracında olduğu gibi her şeyi bir yere toplamaya çalışıyor ve bu sayede herhangi bir uygulama UMU'yu kullanarak rahat bir şekilde oyunları oynayabilecek ya da bir oyunu Proton fixleri geldiğinde bunlara erişebilecek. SNAP ve Flatpak tarzı paketleme sistemlerinde de çalışabilecek.

UMU'yu Lutris, Heroic Games Launcher gibi uygulamanızın entegre etmesi gerekli sadece. Heroic de bunun için çalışıyormuş. Steam dışındaki oyunların da Steam entegrasyonunda olduğu kadar rahat çalışmasını sağlayabilecek güzel bir gelişme.

🎮 Mac M1 Artık Linux'ta AAA Oyunlar Açıyor!

Artık Mac'in M1 çiplerindeki Linux'ta AAA oyunlar oynayabileceksiniz. Asahi Linux'un gelişmindeki geldiği noktada Control, Witcher 3, Hollow Knight gibi birçok oyun M1 işlemcilerde de oynanabilecek halde.

Apple Linux'u resmi olarak hiç desteklemediği halde sıfırdan buraya kadar getiren ekibi tebrik ederim.

📰 Bahsetmeye Değer Haberler

📵 Türkiye ve Rusya'da Discord Yasaklandı!

Rusya ve Türkiye Discord'u yasakladı. Rusya'nın Discord'u yasaklamasındaki nedenler birebir aynı olmasa da benzer. Ben daha çok Türkiye yasağı üzerinden konuşacağım.

Neden yasaklandı? Bakanımızın açıklamasına bakalım. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, "Discord kendi bilgilerini, IP adresleri, içerikleri bizim güvenlik birimlerimizle paylaşmayı reddettiği için biz de zorunlu olarak erişime engel getirdik" dedi.

Bakın şimdi burada çoğu şey belirsiz. Discord'un 2023 yılının son çeyreğinde yayınladığı şeffaflık raporuna baktığımızda Türkiye'nin bir defa bile istek bilgi isteği göndermediğini net görüyoruz.

Bunu doğru olarak ele alacak olursak Türkiye 2023'te 1 defa bile zaten istekte bulunmamış.

2024'te bulunmuşlardır ve buna cevap gelmemiş olabilir, doğrudur. Ama bakanımız bize düzgün açıklama yapmıyor. Şu tarihte verileri istedik şu kadar gün bekledik ve dönmediler demiyor.

Bu da benim kendilerine güvenimi azaltıyor çünkü geçmişte 1 defa bile istememişsiniz. Şimdi Türkiye'de gündem olaylar olunca şak diye platformu kapatıyorsunuz. Acaba istediniz de 1 saat sonra mı kapattınız platformu? Bilmemiz imkansız çünkü maalesef bize şeffaf bir şekilde anlatmıyorlar.

Ben burada Discord'u savunmaya çalışmıyorum, bazı arkadaşlar yanlış anlıyor. Evet içeride pislikler dönüyor olabilir ama pislikler bir yana milyonlarca insan bu platformu amacına uygun kullanıyordu.

Arkadaşlarıyla oyunlar oynuyorlardı yahut şirketler Slack alternatifi olarak ücretsiz kullanıyorlardı. Şirket içi iletişimini sağlıyorlardı? Ne oldu? %1'lik kurunun yanında yaş da yandı.

Böyle yasaklamalar yapılacaksa usulüne göre vatandaşa bilgi vererek şeffaf bir şekilde yapılmalıdır. Şak diye insanların hayatına derinlemesine girmiş bir platform bu şekilde yasaklanmamalı.

Bir de zannediyorsunuz ki bu pislikleri yapan kişiler kendi IP adresleriyle bunları yapıyor. Büyük çoğunluğu VPN ile kendi adreslerini gizleyerek yapıyor zaten.

Discord size IP adresini sağladığında bu sorunu büyük oranda çözemeyeceksiniz. Yasakladığınızda da çözemeyeceksiniz. Neden? Çünkü bu kişiler başka platforma kaçacak.

Hatta bir ileri seviyeye gideyim bu kişileri tek tek yakalasanız bile sorunu çözemeyeceksiniz. Neden? Çünkü bu bireyleri yetiştiren sistem hastalıklı. Sistemi düzeltmediğiniz sürece bu pislikler türemeye devam edecek ve toplum bundan zarar görecek.

✔️ Google Aramalarında Mavi Tik Dönemi Başlıyor!

Google aratma çubuğuna mavi tik özelliğini test ediyor. Doğrulanmış olduğunu düşündüğü alan adlarında mavi tik gözükecek ama umarım Elon Musk gibi bunu da paraya çevirmezler.

A screenshot taken of Google search displaying a blue checkmark next to a Microsoft weblink.

Paralı mavi tik Google'a gelirse yandık halimize. Her türlü dolandırıcılık döner. Gerçi şu an test ediyorlarmış bunu, %100 açacaklarının garantisi yok ama açarlarsa da SEO'ya nasıl etki edecek? Orası da büyük bir ekonomi biliyorsunuz. O da soru işareti.

Google sadece bunu belli şirketlere verirse bu sefer o şirketlerin tık oranı artar da diğerlerinin azalır mı? Diğerleri isterse Google bu sefer parayla doğrulama getirir mi? Google'a gelen ufak bir değişikliğin bile bir sürü yönden değerlendirilmesi gerekli.

🔁 Samsung Güncellemesi Telefonları Bootloop'a Soktu!

Samsung yaptığı otomatik güncelleme eski Galaxy telefonlarını bootloopa soktu. Nedeniyse güncellemede SmartThingsApp adında akıllı cihazlarınızı yönetmenizi sağlayan bir yazılım varmış. Son güncellemede bu yazılım da güncellenirken bootloopa girmesine neden olmuş.

Çoğunuzun zaten kullanmayacağı bir yazılım. Güncelleme durduruldu ve sorun çözüldü ama bootloopa girmiş telefonlar için telefoncuya gitmeniz gerekecek.

İleri seviye kullanıcı değilseniz ve bootloaderınız açık değilse kendi çözebileceğiniz bir şey değil. Bir tek factory reset yapmayı deneyebilirsiniz ancak o da verilerinizi silecektir.

Buradan 2 şey çıkartıyoruz; ilki her zaman özellik güncellemesi geldiğinde birkaç gün bekleyin. Tak diye yaparsanız ilk sorunu çekenlerden birisi olabilirsiniz.

İkincisiyse yedeklemelerinizi alın. Çoğu insan şu an telefonunu sıfırlayamıyor çünkü içerideki veriler gidecek ve bu da potansiyel çözümü yavaşlatıyor. Önemli verilerinizi her zaman yedekleyin!

❌ Kaspersky Antivirüs Play Store'dan Kaldırıldı!

Google, Kaspersky Antivirüs ve VPN yazılımlarını Play Store'dan kaldırdı. Çoğunuz bu yasaklar esnasında Kaspersky VPN nasıl, hem ucuz hem de güzel diye soruyordunuz.

Artık Play Store'dan bu hizmetlere erişemeyeceksiniz. Kaspersky'ın sitesinden APK olarak indirmeniz gerekecek.

Neden kaldırılmış ki diye soracak olursanız bir Google Sözcüsü: "ABD Ticaret Bakanlığına bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu, yakın zamanda Kaspersky'ye yönelik çeşitli kısıtlamalar açıkladı. Sonuç olarak, Kaspersky'nin uygulamalarını Google Play'den kaldırdık" demiş. Kısacası siyasi nedenlerden dolayı.

🎥 Adobe Premiere Elements Artık Sizin Olmayacak!

Adobe yeni sürüm Premiere Elements'i duyurdu ve yeni sürümde artık tek seferlik lisans satın alamayacaksınız. En fazla üç yıllık alabileceksiniz ardından tekrar ödemeniz gerekecek. Artık Adobe yazılımları hiçbir zaman size ait olmayacak. Sadece kısa süreliğine kiralayabileceksiniz

📱 Google Play Store'a Alternatif Mağazalar Gelecek!

ABD federal yargıcı, Google'ın Android uygulama mağazası operasyonlarında önemli değişiklikler yapılmasını zorunlu kıldı.

Karar, Google'ın rakip uygulama mağazalarının Play Store içinde yer almasına izin vermesini ve Kasım 2024'ten itibaren üç yıl boyunca bu mağazaların Google'ın uygulama kataloğuna erişim sağlamasını zorunlu kırıyor.

Diyeceksiniz ki abi zaten Android'de üçüncü parti mağaza kurulmuyor muydu? Evet ama Play Store'dan indiremiyordunuz. Aynı zamanda üçüncü parti mağazalar Play Store kadar yetkiye sahip değildi.

Mesela arka planda uygulama kurma kaldırma gibi özellikler yoktu. Artık hem Play Store'dan diğer mağazaları kurabileceksiniz hem de bu mağazalar Play Store kadar yetkili olacak. Bir de alternatif ödeme yöntemlerine izin verilmesi gerekecek.

Aynı kararın ABD'de Apple için de uygulanmasını ümitle bekliyoruz.

⛔ YouTube Reklam Geçme Butonunu Gizledi!

YouTube reklamı geçmenizi geri sayan reklamı geç butonunu kaldırıdı. Önceden reklamı geçmenizi 5-4-3-2-1 olarak ekranda belirtirken şimdi 5 saniyenin sonunda reklamı geç butonu çıkıyor. Bu da birçok insanın hoşuna gitmedi ve kafa karışıklığına yol açtı.

🌍 Google ve İsrail Anlaşması Protestoları Alevlendirdi!

Google ile İsrail devleti 1.2 milyar dolarlık bir anlaşma yapmışlar ve bu anlaşmadaki projenin adı Nimbus. Google, İsrail'e bulut bilişim hizmetleri sağlayacakmış.

İçerideki Google çalışanları da bunu doğru bulmuyor çünkü İsrail açık açık bu teknolojileri bölgede kötüye kullanıyor. Tamam ortada bir savaş var ama bu savaşta İsrail'in vatandaşlara haksız kuvvet uyguladığı aşikâr ve Google çalışanlarını protesto konusunda tebrik ediyorum.

Protesto edilenler kovuluyor bu arada şirketten. Çoğunluk aynı zamanda Google'ın Ukrayna'yı desteklemesi ama Filistin'i desteklememeisini de eleştiriyor. Burada bir iki yüzlülük söz konusu.

⚖️ ABD, Google'ı Bölmeyi Düşünüyor!

Geçtiğimiz haftalarda ABD mahkemelerince Google'ın tekel ilan edildiğini konuşmuştuk. ABD Adalet Bakanlığı Google'ın parçalara bölmeyi değerlendiriyor.

Değerlendirme sonucunda Google'ı bölme kararları alırlarsa muhtemelen Google bu karara karşı çıkacak ve birkaç yıl da bunun mahkemesi dönecek.

Google'ın tekel olduğu ve bu konuda bir şeylerin yapılması gerektiği aşikar. Piyasa ve vatandaşlar için daha iyi olacaksa bence de bölünmeye gidilmeli.

🚘 Elon Musk'ın Robotaxi Aracı Görücüye Çıktı!

Elon Musk Robotaxi aracını duyurdu. Araç fütüristik sürücüsüz 30 bin dolarlık bir taksi. İki kişilik koltuğu var ve içeride pedalla direksiyon yok.

Tamamen kendi gidecek ama şu ana kadar ki sürücüsüz araba girişimleri hala çok iyi halde değil. Dolayısıyla soru işaretleri ortaya çıktı.

Gerçi aracın 2026 ile 2027 arasında çıkması planlanıyor ve önümüzdeki 2-3 sene içerisinde sürücüsüz araçlar iyi bir noktaya gelebilecek mi göreceğiz.

🔗 .io Alan Adı Kullanımdan Kalkabilir mi?

.io alan adı bir ihtimal kullanımdan kalkabilir. Neden mi? .io alan adı aslında .tr, .us, .uk gibi ülke seviyesinde alan adı. Normalde Chago Archipelago adlı bir adaya ait.

Bu adanın kontrolü Birleşik Krallıktaymış ve şimdi adanın kontrolü Mauritius adlı başka bir ülkeye geçiyor. Bu da potansiyel olarak .io alan adının kalkabileceği anlamına geliyor.

Ancak kuvvetle muhtemel ihtimalle kalkmayacak. Çünkü hali hazırda birçok parası olan şirket .io alan adını kullanıyor ve bir şekilde bu işlerle ilgilenen ICANN'i (İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu) ikna edeceklerdir.

🎥 Ne Üretiyorum?

Bu haftaki ilk videomuzda yenilikçi Zen tarayıcısını konuşuyoruz.

İkinci videomuzdaysa 30 gün boyunca kullandığım Kobo Clara Colour cihazını inceliyoruz.

Bu haftaki bültenin de sonuna geldik, haftaya görüşmek üzere!