🦊 Firefox, Chrome'u Hız Testinde Geçiyor! - Hafta 29/2023
Yusuf İpek – 16 Temmuz 2023 Websitesinde oku →Herkese yeni bir Pazar gününden selamlar dostlar. Hafta sonunuz umarım şahane geçiyordur. Bu haftaki bültenimize hoş geldiniz, bugün 23 Temmuz 2023.
Bültenimizde bu hafta BTK Twitter'a reklam vermeyi yasaklıyor, Microsoft imzalama anahtarlarını çaldırıyor, Wi-Fi'dan 100 kat daha hızlı olan Li-Fi standardı kabul ediliyor ve Firefox, Chrome'u hız testinde geçiyor!
Hepsi ve daha fazlası aşağıda sizlerle, keyifli okumalar!
🐧 Özgür Yazılım
Alma Linux artık RHEL uyumluluğunda bire birliği takip etmeyecek. Bu da demek oluyor ki RHEL ile uyumlu çalışacak ama zamanla RHEL'den farklı bir dağıtım olacak. Tıpkı OpenSUSE'nin yaptığı gibi. Kararlarına saygı duyuyorum çünkü ne tarz bir çözüm bulurlarsa bulsunlar Red Hat kararlıysa bir şekilde o yolu da öldürürdü, umarım başarılarına devam ederler.
Vikipedi'nin arkasındaki Wikimedia Vakfı kendi Mastodon sunucularını açarak dağıtık ağa katıldı! Böyle isimler dağıtık ağa katıldıkça dağıtık ağın etkisi ve tanınabilirliği daha da fazla artacak. Kendilerine hoş geldin diyoruz.
RHEL, Alma Linux ekibinin çözdüğü bir yazılım hatasını içeren pull requesti kabul etmedi. Neden olaraksa, "bu yazılım hatası kritik değil ve müşterimiz olmadığınız için bu pull requesti kabul edemiyoruz" dediler. Olayı şöyle basitleştireyim, sizin yazılımınızın sorununu çözüyorum ama siz kabul etmiyorsunuz. Tabii burada RHEL kritik bir açık olmadığı için belki işin test tarafını da yapmak istemiyor olabilir ama yine de iletişimde bunu belirtmeleri lazım. Çünkü buradan bakınca gıcıklık yapıyormuş gibi gözüküyorlar.
Bu haftanın ilginç ve beklenmedik haberlerinden birisi Firefox'un en son sürümü speedometer testinde ilk defa Chrome'u geçiyor. Acaba tablo Chrome için bundan sonra tam tersine gidebilir mi? İlerleyen aylarda göreceğiz ama ben bugüne kadar açıkçası Firefox ile Brave'i karşılaştırdığımda arada çok büyük bir fark hissedemiyordum zaten. Siz Chrome tabanlı tarayıcılarla Firefox arasında bir fark hissediyor musunuz? Belki bir Firefox'un son sürümüne göz atmak isteyebilirsiniz.
🤖 Yapay Zeka
Brave arama motorunun API'ı yapay zeka eğitmenize olanak sağlıyor. Ancak tartışılanlara göre Brave telif haklı içerikleri de yapay zekaya beslemenize izin veriyor ve bu yasa dışı. Açıkçası bence Bard ve OpenAI da telif haklı içeriklerle eğitildi. Zaten bu konular hakkında davalar dönüyor. Bana kalırsa bunu şu an yapıyorlar ileride de herkes yapmaya devam edecek ama Brave'in bunu alenen sağlamasına izin verirler mi bilmiyorum.
Bard'a yeni gelen güncellemeyle birlikte artık resim üzerinden soru sorup cevaplar alabileceksiniz. Aynı zamanda yeni diller eklendi ve hayır Türkçe henüz yok. Son olarak mesajlarınızı daha kısa, daha uzun, daha profesyonel veya daha gündelik dilden yazdırabileceksiniz.
Stanford'un yaptığı araştırmaya göre GPT-4 ilk çıktığına kıyasla kötüleşti. Mart ayında bir soru tekrar sorulduğunda %97.6 defa doğru cevap verirken Haziran ayında bu %2.4'e düştü. Demek ki insanların geçtiğimiz aylarda GPT-4'e nerf atıyorlar demelerinde haklılık payı varmış.
ChatGPT'ye yeni gelen bir beta özelliğiyle bütün girdilerinizden önce genel bir tanımlama verebileceksiniz. Örneğin ben bilim insanıyım ve makale yazıyorum dediğinizde sizin bütün çıktılarınızda bunu göz önüne alarak cevap verecek. Normal şartlar altında ChatGPT'nin mesajlarınızı hatırlayamadığını biliyorsunuz. Bunu yapay zekalar nasıl çalışır videosunda detaylıca anlatmıştım ama burada yaptığımız şey kısaca talimat olarak kim olduğumuzu her girdimizden önce bilmesini sağlamak.
🔒 Güvenlik
Microsoft imzalama anahtarlarını kaybettiği için ABD'deki bazı devlet dairelerinin e-postaları çalındı. Microsoft gibi bir şirket bile kendi imzalama anahtarlarını çaldırabiliyor. Nasıl çalındığıysa henüz belli değil ama en azından anahtarları iptal etmeyi başarmışlar.
Google, MLS denilen bir protokolü internet standardı olarak sunuyor. Bundaki amaç bütün mesajlaşma uygulamalarının aynı uçtan uca şifreleme mekanizmasını kullanması böylece uygulamaların birbiriyle iletişime geçebilmesi. Yani mantıken adapte edilirse Signal, Whatsapp ile konuşabilecek veya SMS uygulamanızla Whatsapp kullanan arkadaşınıza mesaj atabileceksiniz. Teoride güzel fikir ama standart olarak kontrollerden geçip sonra kabul edilip uygulanması zaman alacak iş.
📰 Bahsetmeye Değer Haberler
Blizzard oyunlarını Steam'e getiriyor. İlk gelecek oyunsa Overwatch 2. Blizzard'ın oyunları zaten Linux'ta düzgün bir şekilde çalışıyordu ama Steam üzerinden direkt açabilmek Linux kullanıcıları için daha iyi olacak. Microsoft'un oyunları Steam'de oluyor genelde biliyorsunuz. Blizzard da artık satılacağı için Steam'e geçiyor olabilir veya belki de oyuncu kitlesi düştüğü için Steam'e geçmek istiyor olabilir. Hangisi bilmiyorum.
Meta, AB'deki kullanıcıların Threads'e VPN'le bile erişmesini engelliyor. Bu kadar agresif davrandıklarına göre Meta'ya verilen AB cezaları bir işe yaramış.
Birçok kullanıcının geri bildirimine göre Spotify, gizli listelerinizi otomatik olarak herkese açıyor. Çoğunuz için çok önemli olmayabilir ama bir oynatma listenizi gizli yaptıysanız ve başkalarının görmesini istemiyorsanız kontrol etmenizde fayda var.
Meta'nın Threads uygulamasındaki etkileşimlerde büyük ölçüde düşüşe geçildi. Bir platform ilk çıktığında hype yüksek olur ama onu makul seviyelerde koruyabilmek önemli. Zaten Threads çıktığından beri sosyal medyanın kurtarıcısı olmadığını defalarca defa söyledim. Sizce Threads'in sonu ne olacak? Az önce söylediğim gibi makul seviyede koruyabilecek mi yoksa ölecek mi?
Reddit 1 Ocak 2023'ten önceki bütün mesajlaşmalarınızı sildi. Yeni bir sohbetleşme altyapısına geçtikleri için bunun yapıldığı tahmin ediliyor ama yıllardır bu platformu kullanıp mesajlaşan insanların sinirli olacağını tahmin edebilirsiniz. Reddit niye böyle yapıyor anlamıyorum bilerek mi kullanıcıları daha fazla kızdırmak istiyorlar, amaç ne anlaması güç.
Geçen hafta FTC, Microsoft'un Blizzard'ı almasını engellemek için bir kez daha mahkemeye başvurmuştu ve bu başvurudan red aldı. Artık Microsoft'un önündeki tek engel Birleşik Krallık. Yürü be Microsoft bütün oyun stüdyolarını satın al gamepasse getir ama her şeye zam geliyor bak sen de zam yaparsan bozuşuruz.
/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_asset/file/24788082/1255072410.jpg)
Wi-Fi'dan 100 kat daha hızlı bir standart IEEE'ye girdi. Li-Fi! Bu standart ışıkla uzaktan internet aktarımını sağlıyor ve yazılanlara göre Wi-Fi'dan daha güvenli ve 100 kat daha hızlı. Yalnız bunu Wi-Fi gibi evin her köşesinde kullanamıyorsunuz sadece sabit kare dikdörtgen gibi bir bölgede kullanabiliyorsunuz. Yani Wi-Fi'ın yerini almayacak ama bazı kullanım alanlarını açacak. Örneğin masaüstü bilgisayarınızı daha az kablolu yapmak istiyorsanız Li-Fi kullanabileceksiniz.
Twitter'dan adi bir hareket daha. Normalde Twitter'da birisine mesaj atmaya çalışırsanız istek kutusuna gider. Özellikle takipçilerim dışında kimse bana mesaj atamasını seçmediyseniz, istek kutusuna gider. Twitter artık bu özelliği size haber vermeden Blue üyeleri mesaj atabilsine çekiyor. Yani eğer ki karşı tarafla takipleşmiyorsanız ve blue üyesi değilse size mesaj atamıyor, istek kutunuza bile gitmiyor. Kişileri size mesaj atabilmesi için Blue üyesi olmaya teşvik ediyor. Bunu ayarlardan değiştirebiliyorsunuz, ben değiştirdim. Birinin bana mesaj gönderebilmesi için özellikle blue üyesi olmasını istemiyorum.
Threads de Twitter gibi spamlardan dolayı sıkıntı yaşadığı için platforma rate-limit getirdi. Bu da anlayacağınız üzere Elon Musk için dalga konusu oldu. Yalnız Threads, Twitter gibi özellikle şu kadar gönderi görebileceksiniz demedi. Zaten Threads'i, Twitter kadar uzun kullanan var mıdır bilmiyorum. Bu olaydan etkilenen var mıdır onu da bilmiyorum. Bildiğim tek şey bugüne kadar sosyal medyalarda böyle saçma önlemler alınmıyordu neden çözüm bulmak yerine kullanıcılarınızı platforma sokmayı engelliyorsunuz onu anlamıyorum.
Norveç, Facebook ve Instagram'ın hedeflenmiş reklamlarını yasaklıyor ve değişmedikleri takdirde Ağustos'un 4'ünden itibaren günlük 100 bin dolar ceza kesmeye başlayacak. Tutanota bunun 5.4 milyon nüfusu olan bir ülke için fazla bir ceza olduğunu söylüyor çünkü Meta o ülkeden günlük 100 bin dolar kazanıyor olması düşük ihtimal. Belki Meta Norveç'ten çekilir ama çekilse bile şu anki iş modelleriyle sonsuza kadar devam edemeyecekleri belli.
Twitter'a Articles denilen bir özellik geliyor. Daha uzun yazılarınızı Tweet olarak değil Articles içerisinde paylaşabileceksiniz hatta Elon Musk'ın dediğine göre kitap bile yazabileceksiniz. Açıkçası günümüz ortamında insanların odaklanma süresi düşük olduğu için ne kadar rağbet olur bilemiyorum.
Netflix birçok ülkede aynı hesabı birden fazla kişinin kullanmasını engellemişti. Görünüşle göre Mart'tan bu yana 5.9 milyon yeni üye kazanmışlar. Şaşırtıcı bir haber, insanlar demek ki Netflix'e bağlanınca bırakmakta veya alternatifine geçmekte zorlanıyorlar. Bu başarılarından dolayıysa şifre paylaşma olayını bütün ülkelere getirdiler. Türkiye'de de Netflix hesaplarınızı paylaşıyorduysanız artık paylaşamayacaksınız. Herkese geçmiş olsun.
Google Chrome 115.sürümüyle birlikte Topics API'nı herkese açıyor. Bu da demek oluyor ki Chrome sizin hangi sitelere girdiğiniz takip edecek ve sizi gruplayacak. Örneğin araba severler, piyano severler, rock severler gibi ve bu verileri reklam amaçlı satacak. Bunu geçtiğimiz yıllarda kanalda detaylıca konuşmuştuk ama işin daha da komik yanı Google bunu üçüncü parti çerezleri öldürmek için getirse de hala üçüncü parti çerezler duruyor. Yani Google sizi şu an hem üçüncü parti çerezlerden hem de Topics'ten takip ediyor. 2024'te kullanıcılarının %1'inde kapatacaklarmış üçüncü parti çerezleri. Google Chrome hariç neredeyse bütün tarayıcılar Topics API'nı reddetti ve hemen hemen hepsi üçüncü parti çerezleri engelliyor. Hala Chrome kullanıyorsanız bir kez daha düşünün derim.
BTK, Twitter'a reklam vermeyi yasakladı. Nedeniyse her sosyal medya uygulamasının Türkiye'de bir temsilci bulunması yasasına uymamaları. Artık Türkiye'deki kullanıcılar Twitter'a reklam veremeyecek. Muhtemelen önümüzdeki günlerde Twitter bu konuda geri adım atacaktır.
📺 Ne İzliyorum?
Succession 8/10
Bu hafta Succession dizisini bitirdim. Birkaç aydır ara ara izliyordum ve sonu beklenmedik bitti. Merak etmeyin sürprizbozan vermeyeceğim. Kapitalizm ve entrika severlere diziyi öneririm.
🎥 Ne Üretiyorum?
Bu haftaki ilk videomuzda BlendOS'i inceliyoruz.
İkinci videomuzdaysa 1 hafta boyunca kullandığım Windows 11 deneyimimi sizlerle paylaşıyorum.
💽 Haftanın Yazılımı
Bu haftanın programı anytype!
Kendisi Notion alternatifi not alma uygulaması ama:
- Açık kaynak (özgür yazılım değil)
- Varsayılan uçtan uca şifrelemeli senkronizasyon var
- Çok güzel gözüküyor
Açıkçası Obsidian'dan kolayca aktarma olsa geçmeyi düşünüyordum ama yıllardır Obsidian'da not aldığımdan dolayı benim için geçmesi zor. Yine de az notu olan veya yeni bir not uygulaması arayışında olanlara tavsiye ediyorum. Birazcık kullandım, güzel bir uygulama.
Evet dostlar bu haftaki bültenin de sonuna geldik. Haftaya görüşmek üzere, hoşça kalın!
