📱 Pixel Telefonlar Türkiye'ye Mi Geliyor? - Hafta 36/2024

Herkese selamlar dostlar yeni bir bültene hoş geldiniz! Bugün 8 Eylül 2024.

Bültende bu hafta Pixel telefonların Türkiye'ye geleceği söylentisi çıkıyor, Kocaeli Belediyesi'ne siber saldırı yapılıyor, LTT'nin YouTube reklamları hakkında yaptığı video Google tarafından kaldırılıyor ve Linux ile Windows 11 yeni kullanım oranı rekorlarına imza atıyor.

Az önce bahsettiklerim ve daha fazlasına geçmeden önce bu bölümün sponsoru olan Zoho'dan bahsetmek istiyorum.

Zoho, CRM başta olmak üzere satış, pazarlama, servis, proje yönetimi ve benzeri alanlarda online çözümler sunan bir teknoloji firması. Firmanızdaki dijital ihtiyaçlarınızı çok hızlı ve ekonomik bir şekilde çözmenizi sağlıyor.

Firmanızı kurduğunuzda nelere ihtiyacınız var? CRM, satış yönetimi, lead yönetimi, web formları, chatbot, destek portalı, bulut depolama gibi onlarca farklı ürüne ihtiyacınız oluyor.

Zoho One'ı satın aldığınızda bütün hepsini tek fiyata almış oluyorsunuz. Zoho CRM ve diğer Zoho Uygulamalarını kullanmak, şirketinizdeki server kurulumu, bakımı gibi ekstra efor ve maliyetlerin önüne geçiyor. Bulutta çalışan tüm Zoho Uygulamaları sayesinde siz sadece işinize odaklanıyorsunuz.

Benim burada sayamadığım onlarca uygulama sağlıyor size, sosyal medya yönetebiliyorsunuz, müşterilerinize toplu e-posta gönderebiliyorsunuz, birçok araç yapay zeka destekli ve bütün reklam platformlarındaki analizlerinizi yine Zoho üzerinden takip edebiliyorsunuz.

Bütün bunları tek tek farklı firmalardan satın aldığınızda maliyeti size korkunç oluyor. Fakat Zoho One'ın özellikle "tüm çalışan fiyatlandırması" planı olağanüstü bir şekilde ekonomik. Bu planın detaylarını hemen buraya tıklayarak öğrenebilirsiniz.

Eğer Zoho One veya herhangi bir Zoho Uygulamasını denemek isterseniz, Zoho'nun Türkiye Yetkili Satıcısı Cloudyflex ile ekibi, sizlerle online veya yerinde görüşerek, şirketiniz için en uygun Zoho uygulamalarını size iletiyor ve satın alma, kurulum gibi süreçlerde size yardımcı oluyor.

Bağlantıya tıklayarak 30 gün boyunca ücretsiz deneyebileceğiniz Zoho One deneme hesabınızı açabilirsiniz. Deneme hesabını açmak için kredi kartı bilgilerini de girmeniz gerekmiyor.

Bültene sponsor oldukları için Zoho'ya ve Yetkili Satıcısı Cloudyflex'e teşekkür ediyoruz.

Haftanın Olayı

Geçen hafta yayınlarda ve yorumlarda bana sık sorduğunuz sorulardan birisi Pixel serisinin Türkiye'ye gelip gelmeyeceğiydi. Ben de bu söylentinin nereden geldiğini araştırdım.

Technopat forumda açılan bir konuya göre dostumuz BTK üzerinden Turkcell'e bir şikayet kaydı açmış ve oradan gelen cevapta "Google'ın Turkcell piyasasına 2025 yılında girmeyi planladığı" aktarılmış.

Yalnız Google tarafından resmi bir açıklama yok. Elimizdeki kaynak sadece bu. Gerçekten gelebilirler mi? Fikirleri değişmezse gelme ihtimali yüksek gözüküyor.

🐧 Özgür Yazılım

Mozilla'nın yeni geliştirdiği Rust ile yazılan tarayıcı motoru Servo bu ay iyi bir gelişme katetti. Artık WAV dosyalarını oynatabiliyor, SpiderMonkey javascript moturunu kullanabiliyor ve örnek Servo tarayıcısına sekme getirmişler.

Bu tarayıcı motorunun tamamlanmasına daha uzun bir süre var ama belki bu hızda devam ederlerse tahmin ettiğimizden hızlı bitebilir.

Linux bu ay da yeni bir kullanım oranı rekoruna imza attı. Statcounter'ın verilerine göre Linux globalde %4.55 masaüstü kullanım oranına sahip.

Şu ana kadarki en yüksek oran.

Windows 11'de Steam anketlerine göre artık oyuncuların en çok tercih ettiği işletim sistemi oldu. Windows 11 %49'a yükselirken Windows 10'sa %47'ye geriledi. Bu dakikadan sonra Windows 10'un gerilediğini göreceğiz çünkü maalesef Windows 10 desteği önümüzdeki aylarda kesilecek. 11'e geçen birçok kişinin isteğiyle geçtiğini düşünmüyorum.

Bu hafta Linux topluluğunda dönen dramalardan birisi; Linux'un Rust maintainer lideri görevinden ayrıldı. Nedeniyse normal Linux kernel geliştiricilerinin Rust geliştiricilerine zorluk çıkardığını iddia etmesi. Ki bu konuda geçenlerde Linus Torvalds'da yorum yapmıştı ve kernel geliştiricilerinin genel olarak Rust konusunda heyecanlı olmadıklarını belirtmişti.

Neden Rust Linux çekirdeğine girdi? Çünkü daha iyi bir bellek güvenliği sağlıyor. Linux'un daha güvenli olmasına ve yazılım hatalarında daha dayanıklı olmasını sağlayacak ama görünen o ki geliştiriciler anlaşamıyorlar ve Rust'ın Linux çekirdeğinde yer edinmesi sandığımız kadar kolay olmayacak.

🤖 Yapay Zeka

Pensilvanya Üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre yapay zeka öğrenim sürecine zarar verebiliyor. İşin ilginç yanı bu araştırmayı Türkiye'deki lise öğrencilerinin üzerinde yapmışlar. O neden ve nasıl olmuş bilmiyorum.

Matematik sorularını ChatGPT yardımıyla çözmesine izin vermişler ve bu grup normal öğrenenlere kıyasla sınavda daha kötü puan almışlar.

ChatGPT'yi kişiselleştirip, "cevabı verme metodu öğret" gibi bir prompt kullanıldığında bile grup daha kötü sonuç almış.

Araştırma bana kalırsa toy ve başka kişiler üzerinde de denenmeli. Yapay zekanın düzgün kullanılması halinde öğrenime katkı sağlayacağını düşünüyorum. Kendi adıma kesinlikle fayda sağlıyor.

OpenAI ekibi yeni gelecek olan modellerindeki abonelik ücretini 2000$'a kadar yükseltmeyi tartışmış. Bir yapay zekaya aylık 2000 dolar verebilmem için şu an hayal etmemizin imkansız olduğu işler başarması gerekli.

🔒 Güvenlik

Bu geçen hafta kaçırdığımız haberlerden birisi; bir grup Kocaeli Büyükşehir Belediyesine siber saldırı yaptı ve otobüslere sahte bomba alarmı verdi.

Kocaeli Valiliği: "Mesajların gerçeği yansıtmadığı, halkı yanlış yönlendirmeye yönelik olduğu değerlendirilmekle birlikte konuyla ilgili çalışmalar titizlikle devam etmektedir. Gelişmelerden kamuoyuna bilgi verilecektir." şeklinde bir açıklama yaptı.

Biliyorsunuz güvenlik kategorisi altında hackerların nasıl zafiyetleri kullanarak hacklediklerini tartışıyoruz ama burada herhangi bir bilgi yok. Hatta olayın üzerinden 1 hafta geçmesine rağmen Kocaeli Valiliği sitesine girdiğimizde söylediklerinin aksine olayla alakalı bize herhangi bir detay vermemişler.

Kocaeli gov tr sitesinde HTTPS sertifikası bile yok. Yetkilileri bu tarz saldırılar gerçekleştikten sonra detayları paylaşmaya davet ediyorum. Bu şekilde kamuoyuna yaptığınız hataları ve gelecekte bunu nasıl daha iyi koruyacağınızı belirterek güvenli bir ortam yaratmış olursunuz.

Apple Docker-OSX adlı projenin Docker Hub'daki varlığına son verdi. Bu proje tek bir komutla kolay bir şekilde MacOS'i sanallaştırmanıza izin veriyordu. Bunu geliştiren bir güvenlik araştırmacısı ve kendisi gibi bir çok insan Docker OSX'i güvenlik araştırmaları yahut farklı işler için kullanıyorlardı. Apple, Mac OS'in sanal makine olarak çalışmasına bile o kadar karşı ki Docker imajlarının hepsini yok etmişler.

Son günlerde GitHub'da projelerin issues kısmına birçok spam yorum geliyor ve GitHub bununla başa çıkamıyor.

Görünüşe göre bu spam yorumlar insanların sorununu çözdüğünü iddia ederek bir bağlantı bırakıyorlar. Siz de bağlantıdan dosyaları indirip açarsanız virüs yüklemiş oluyorsunuz. Aman dikkat edin, güvenilir Github projesi diye issues kısmından rastgele bir dosya indirip açmayın.

Cicada Ransomware virüsünün Linux versiyonu keşfedildi ve bu virüsten etkilenen 19 kişi biliniyor. Bu virüs VMWare ESXI sunucularını hedefliyor ve haberden anladığım kadarıyla sunucudan kaçıp bütün ESXI altyapısını ChaCha20 algoritmasını kullanarak şifreliyor ve var olan yedek anlık görüntüleri siliyor. Ardından ESXI sahibinden para talep ediyor.

Öncelikle ESXI sahipleri ekstra dikkatli olsunlar ama bunun dışında bir sunucunuz varsa tavsiyem yedeklerinizi düzenli yapmanız olur. Sizin kontrolünüz dahilinde olmadan bütün sunucunuz ransomware kurbanı olabilir. Bu yüzden her zaman yedeklerinizi alın.

YubiKey'lerde bulunan bir açık fiziksel bir saldırganın YubiKey'inizi klonlamasına izin veriyor. Tabii klonlayınca içerisindeki coinlerinize hemen erişemiyor, yine şifrenizi bilmesi lazım ama sıfırdan klonlayabilmesi sıkıntılı bir durum. Firmware güncellemesiyle çözülebilecek bir şey de değilmiş bu arada. Yubikey kullanıyorsanız güçlü şifreler kullandığınızdan ve cihazı kime emanet ettiğinizden emin olun.

Zyxel'in birçok iş klasmanındaki routerında kritik açık keşfedildi. 9.8 puanında olan bu açık uzaktan saldıranların router sisteminde istedikleri kodu çalıştırmasına izin veriyor. Güncellemeler yayınlanmış, Zyxel kullanıcıları güncellemelerini yapsınlar.

JPEG-XL son zamanların en iyi resim formatı. Hem inanılmaz sıkıştırma yapıp boyutu düşürebiliyor, hem de kaliteyi çok az bozuyor. Yalnız bir türlü tarayıcılara desteği gelemedi. Geçmişte Chrome destekliyordu sonra bu kararından vazgeçti ve tamamen sildi. Firefox'taysa hep Nightly sürümlerinde vardı. Tarayıcılarda desteklenmediği sürece JPEG-XL'in popülerleşmesinin imkanı yok.

Firefox bir süredir Google araştırma ekibiyle iletişim halindeymiş ve JPEG-XL referans çözücüsünün kod tabanının büyük olduğuna, Rust tabanlı daha yeni ve kompakt bir çözücü yazmaları gerektiği konusunda hem fikir olmuşlar. Google böyle bir çözücü yazabilirse Firefox'a entegre edilecek. Belki Chrome'da JPEG-XL desteği geri gelir, kim bilir?

Python paketlerinin bulunduğu Python Package Index'te keşfedilen bir güvenlik zafiyeti PyPi'den silinmiş paketlerin yeniden kaydedilmesine izin veriyor. Bu da takdir edersiniz ki kötü amaçlı kişiler tarafından istismar edilebilir.

Çok popüler bir paketin silindiğini düşünün, araya ben girip hemen aynı adla bir paket oluşturup zararlı yazılım yükleyebilirim ve birçok insan farkında olmadan bu paketleri indirebilir. Geçmişte böyle bir olay olmuş da, mesela pindomv3 paketi silinmiş, bir tehdit aktörüyse birkaç gün sonra aynı paket adıyla truva atı yüklemiş. Python'dan paket indirirken dikkatli olmak lazım.

6 milyon Wordpress sitesinde yüklü olan LiteSpeed Cache eklentisinde kritik bir açık keşfedildi. Bu açık oturum çerezlerini hata ayıklama günlüklerinde sızdırıyor ve bu sayede saldırganlar hesabı ele geçirebiliyorlar. Güncellemesi yayınlanmış, WordPress kullanıcılarına duyrulur.

Apache OfBiz yazılımında kritik bir açık keşfedildi. Bu açık sayesinde saldırganlar Linux ve Windows bilgisayarlarında istedikleri kodları çalıştırabiliyorlar. Apache OfBiz, CRM ile ERP yazılımı. Türkiye'de pek kullanılıyor mu emin değilim ama kullanıyorsanız mutlaka güncellemenizi yapın.

🥸 Mahremiyet

Uzun süredir duymadığımız bir şirket Clearview AI, Hollanda Veri Koruma Kurumu tarafından 30.5 milyon Euro para cezasına çarptırıldı. Neden? Çünkü Hollanda'daki insanların görüntülerini toplayarak izinsiz veri tabanı oluşturmuşlar. Clearview, biz Hollanda'da iş yapmıyoruz dolayısıyla bu parayı ödemeyiz demiş ama madem iş yapmıyorsun niye adamların yüzlerini toplayıp veri tabanı oluşturuyorsun o halde? Belki Türkiye veritabanı bile oluşturmuş olabilirler. Yetkililerin incelemesinde fayda var.

Telegram artık gizli sohbetleri moderatörlere raporlamaya izin verecek. Telegram'da sadece gizli sohbetlerde uçtan uca şifreleme var ve geçmişte bunları moderatörlere raporlayamıyordunuz artık raporlayabileceksiniz.

Aynı zamanda blog özelliği olan Telegraph'a artık medya yükleyemeyeceksiniz ve "yakınındaki insanlar" özelliğini kullanarak çevrendeki insanlara mesaj atma olayı bitecek. Pavel Durov'un tutuklanmasından sonra belli değişiklikler yapmak zorunda kaldılar demek ki.

💻 Donanım

Intel yeni Core 200V işlemcilerini duyurdu. Intel'in söylediğine göre bu işlemciler 20 saat batarya performansı sunuyor. Snap Dragon X Elite'ten 2 saat AMD'nin işlemcilerine kıyasla 4 saat daha uzun bir süre. Oyun performansı olarak %30 tek çekirdek performansı olarak da %64'e kadar daha iyi olduğunu iddia ediyorlar.

Bu ay dağıtımlarına başlanacak. İddiaların doğru olup olmadığını göreceğiz.

Acer el konsolu pazarına ilk modeli Nitro Blaze 7 ile girecek. Nitro Blaze 7 144Hz yenileme hızına sahip ve 7 inçlik 1080p IPS ekranı var. Ryzen 7 8840HS işlemci ile Radeon 780M entegre grafik işlemcisiyle geliyor. Son olarak 16 GB belleği olacak. Çıkış tarihi belli değil ve önemli olan kullanıcı incelemeleri. Çünkü el konsolundaki en önemli noktalardan birisi ergonomi.

Bluetooth 6.0 yayınlandı, en son sürüm 5.0 2016 yılında yayınlanmıştı. Aradan neredeyse 10 yıl geçecek. 6.0 sürümünde ne yenilikler var?

1. Karar Tabanlı Yayın Filtreleme ve Yayıncıları İzleme
   Bu özellik gereksiz kanal taramalarını azaltarak cihazın daha az batarya kullanmasını sağlıyor.
2. Blutooth 6.0 ISOAL ile gecike oranlarını iyileştiriyor.
3. Bluetooth Kanal Yoklama özelliği cihazların lokasyonunu bulmayı santimetre seviyesine kadar indirgeyebiliyor. Böylece bluetooth cihazlarının yerini çok daha kolay bulabileceksiniz. Kötüye de kullanılabilir iyiye de.

🎮 Oyun

Yine bir DRM vakasıyla karşınızdayım, hazır mısınız? Capcom, Resident Evil mobil portlarına açılışta online olma zorunluluğu getirdi. Önceden oyunu bir kere indirip girdikten sonra tamamen mobil cihazımda çevrim dışı oynayabiliyorken artık oyunu her kapatıp açtığımda internetin açık olması gerekecek. Diğer türlü oynayamayacağız. Neden? Çünkü oyun sana ait değil, parasını ödedin ama istediğin her an oyunu ellerinden alabilirler. Günümüz modern oyunculuğunun özeti bu.

Yeni Windows ARM işlemcili bilgisayarlarda yapılan 1300 oyun testinde neredeyse yarısı düzgün çalışamamış. Tabii ilerleyen zamanlarda bu uyumluluk oranı artabilir ama şimdilik oyun için laptop alıyorsanız, ARM işlemcileri tercih etmemek gerekli.

📰 Bahsetmeye Değer Haberler

İki hafta önceki yayınımızda Hindistan'ın YouTuberları denetleyeceğini konuşmuştuk. Tesadüf müdür bilmiyorum ama bu hafta da RTÜK YouTuberları denetleyeceğini duyurdu. Nasıl olacak? YouTuberlar 10 yıllık RTÜK lisansı alacaklar ve RTÜK bu kanalları denetleyecek.

Kişisel yayıncılar lisans şartlarından muaf demişler ama kişisel yayıncı kapsamına kim giriyor? Orası soru işareti. Çünkü anladığım kadarıyla hedeflemek istedikleri kişiler sokak röportajı ve haber yorumculuğu yapanlar.

Android'deki Play Store artık birden fazla uygulamayı aynı anda güncelleyebilecek. Hızlı interneti ve telefonları olanlar için güzel bir gelişme, güncelleme hızını arttıracaktır.

ZDNet, internette bu sene yapılan 9 anketi alıp 2024 en popüler yazılım dilleri indeksi çıkarmış.

Sonuca bakacak olursak Python, Javascript ve Java en üst sıradalar. Python şaşırtmadı, yapay zekada da oldukça kullanılan bir dil. Javascript web geliştirmesinde önemli. Java hakkında çok hakim değilim ama Android camiasında hala sık kullanılıyor demek ki. Ardından C dilleri bu üçlüyü takip ediyor.

Intel bu sene yaşadığı fiyaskolardan dolayı 39 milyar dolar kaybetti ve hayatta kalmak için ikiye bölünmeyi planlıyorlar. İşlemci tasarımı ve üretim grubu şeklinde ikiye bölüneceklerine dair bir söylenti var.

Biliyorsunuz Windows Recall, Insider sürümlerine geri dönüşünü yaptı. Windows Özelliklerini Aç veya Kapat diye bir ayar yeri var.

Burada Recall listeleniyormuş, yani Microsoft Recall'ı sisteminizden tamamen silmenize izin veriyor. Bu keşfedildikten sonra Microsoft bir açıklama yaptı ve "Bu bir yazılım hatası, sonraki sürümlerde düzelteceğiz." dedi. Recall'ın kaldırılabilmesi bir yazılım hatası yani. 😄 Kendi işletim sistemimde istemediğim bir yazılımı kaldırma özelliğini yazılım hatası olarak görüyorlar...

Türkiye'de de popüler olan Canva yazılımı fiyatlarını %300 arttıracakmış. Sebebinin yeni getirdikleri AI özellikleri olduğunu söylemişler. Tabii Türkiye'de zaten lokal fiyatlandırma vardı. Türkiye'yi etkileyecek mi orasını bilmiyorum.

Google, Android 15'i geliştiricilere yayınladı. İlerleyen haftalarda birçok telefon markasına güncelleme olarak gelebilir. Custom ROM kullanıcısıysanız yine geliştiricileriniz güncellemeler yayınlamaya başlayabilirler.

Ford araç içi ekrandan veya hoparlörden reklam göstermeyi sağlayan bir sistem için patent aldı. Bu sistem araç hızını, konumunu ve konuşma seviyesi gibi verileri toplayarak size hedeflenmiş reklam gösterecek. Böyle bir sistem gelirse ömrüm boyu Ford araba satın almam çevremdekilere de aldırtmam. Hem arabaya para ödeyeceğim hem de araba beni dinleyerek bana hedeflenmiş reklam sunacak? Oldu.

Internet Archive, kitap üreticilerine karşı geçtiğimiz haftalarda dava kaybetmişti hatırlayacak olursanız. Buna itirazda bulundular ve mahkeme itirazlarını da reddetti.

Olay şu; Internet Archive her kitabın bir fiziksel kopyasını tutuyor ve kendi üyelerine fiziksel kopyası sayısınca kitabı dijital olarak ödünç verebiliyor. 2 hafta sonra bu dijital erişimini kesiyor ve kitabı geri almış oluyor. Böylece başka insanlara da aynı kitabı ödünç verebiliyor. Maalesef kitap basım şirketleri bunu sevmemiş olacak ki dava ettiler ve kazandılar. Internet Archive'ın yaptığı önemli bir şey, kitapları dijitalleştirerek kaybolmasını engelliyor ve düzgün bir sistemle okurlara kitap ödünç veriyor ama maalesef şirketlerin tek gördüğü şey kâr elde etmek. Mahkeme kararına üzüldüm.

YouTube 13-17 yaş arası gençlere yönelik belirli fitness seviyeleri, vücut ağırlıkları veya fiziksel özellikleri idealize eden videoların önerilerini kısıtlıyor. Teknik olarak bu yaş aralığı hala bu videoları izleyebilecek ama algoritma önerilerinde özellikle bunları göstermeyecek. Neden? uzmanlara göre bu tarz içeriklere tekrarlı maruz kalmak öz algıları üzerinde olumsuz etki bırakabiliyormuş. Kendilerini sürekli karşı tarafla kıyaslıyorlardır ve iyi bir vücudun uzun uğraş sonucu olduğunu anlama yetileri henüz olmadığını düşünecek olursak varılan karar mantıklı olabilir.

Gençler ve YouTube demişken artık aileler çocuğunun YouTube hesabını kendisine bağlayabilecek. Böylece YouTube aktivitesini tamamen takip edebilecekler. Aramızda çocuk sahibi olanlar olduğunu da biliyorum, belki bu gelişme işinize yarayabilir.

YouTube, Linus Tech Tips'in Hayatından Google'ı Çıkar Bölüm 2 videosunu sildi ve topluluk kural ihtarı verdi. Neden bu videoyu sildi? Çünkü videonun bir kısmında alternatif YouTube önyüz uygulamalarından bahsediyor ve bu uygulamalar YouTube'u reklamsız kullanmanızı sağlıyor. Ben de geçmişte bu konudan dolayı 2 defa topluluk kural ihtarı yedim. Dolayısıyla bu yazılımları konuşmuyorum. LTT'nin de başı yanmış. Maalesef YouTube eskisi kadar özgür değil. İzlemek isterseniz LTT videosunun orijinali Odysee'de var.

🎥 Ne Üretiyorum?

Bu hafta Tier III veri merkezi ziyareti yapıyoruz.

Bu haftaki bültenimizin de sonuna geldik, haftaya görüşmek üzere!