🚫 Çocuklara Sosyal Medya Yasağı Gelebilir - Hafta 48/2024

Herkese selamlar dostlar yeni bir bültene hoş geldiniz! Bugün 2 Aralık 2024.

Bültende bu hafta Türkiye'de 13 yaş altı çocuklara sosyal medya yasağının gelmesi tartışılıyor, Meta'ya karşı milyar dolarlık dava açılıyor, Google arama uygulamasından girdiğiniz sitelerin içeriğini değiştiriyor ve Discord'un resmi uygulamasındaki ekran paylaşım özelliği Linux'ta düzgün çalışıyor.

Yukarıda bahsettiklerim ve daha fazlasına geçmeden önce bu bölümün sponsoru olan hosting dünyamdan bahsetmek istiyorum.

Hosting Dünyam ucuz ve kaliteli VDS çözümleri sağlıyor. Seçenekler arasında Intel ve Ryzen işlemcili VDS'ler seçebiliyorsunuz, seçtiğiniz VDS'leri özelleştirme imkanı sağlıyor.

Örneğin seçtiğiniz pakete özel ek RAM, disk, CPU çekirdeği gibi şeyleri de satın alabiliyorsunuz. Böylece tamamen isteğinize uygun bir hale getirebiliyorsunuz.

Kurulum aşamasındaysa Ubuntu, FreeBSD, Windows, Debian dahil olmak üzere birçok işletim sistemini tek tıkla seçip kurabiliyorsunuz.

Sunucular Tier III standartlarına sahip veri merkezlerinde barındırılıyor. Bu da demek oluyor ki sunucularınız elektrik kesintilerine karşı yüksek korumaya sahip.

1 Gbit porta sahipsiniz ve sunucularda trafik limitlemesi yok! Dilerseniz de 10 aylık ücret ödeyerek 12 ay kullanabiliyorsunuz.

İstanbul lokasyonunda çalışan kaliteli VDS satın almak için bağlantıya tıklayabilirsiniz. Bültene sponsor oldukları için teşekkür ediyoruz.

Şimdi haberlere geçelim!

🗞️ Haftanın Olayı: Türkiye'de 13 Yaş Altı Çocuklara Sosyal Medya Yasağı Gelebilir

Türkiye'de 13 yaş altı çocuklara sosyal medya yasağı gelebilir. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu "13 yaş altına sosyal medya platformlarının yasaklanması konusunda henüz karar yok, tartışıyoruz. Benim kişisel yaklaşımım sosyal medyada yaş sınırının 16 olması" dedi.

Bu sadece Türkiye'de tartışılan bir şey değil, Avustralya daha yeni bunu yasa haline getirdi. Şu an Avustralya'da 16 yaşının altındaki çocukların sosyal medya kullanması yasak. Fransa, Güney Kore, ABD, Rusya, İtalya, İrlanda gibi bir çok ülkede de benzer kısıtlamalar mevcut.

Şimdi eğri oturup doğru konuşmak lazım. Sosyal medya insanlığın hayatında yeni olan bir şey. Hakikaten etkilerini toplum olarak daha yeni yeni anlayabiliyoruz. Sosyal medya gerçekten zararlı ama sadece çocuklara değil herkese zararlı.

Tabii çocuklar işin içerisinde olunca daha kötü olabiliyor. Bilinçlerinde bazı filtreleri yok ve sosyal medyada gördükleri her şeye inanabiliyorlar. Bunun da üstüne bağımlı olmaya daha müsaitler.

Ama burada şöyle bir sorun var, toplum olarak böyle bir yasağa hazır mıyız? Zaten bu yasağın nasıl yürürlüğe gireceği ve çocukların efektif olarak sosyal medyadan uzaklaştırılacağı ayrı bir tartışma konusu. Kimlik doğrulaması mı yapacaksın? Biyometrik doğrulama mı yapacaksın? Nasıl olacak?

Ama diyelim bu başarıldı. Çocuklar sosyal medyaya giremiyorlar, e şimdi ne yapacaklar?

Türkiye'deki ortalama aile düzeyine bakacak olursak çocukları çok eğlendirebilecekleri bir bütçeleri yok. Bütçeyi geçtim çoğu ailenin çocuğuyla vakit harcaması konusunda bilinçli olduğunu da düşünmüyorum. Kimse alınmasın ama defalarca çocuğunu susturmak için eline telefon veren bir sürü aile bireyi gördüm. Çoğu ebeveyn gerçekten çocuğunu dinleyip iletişime geçiyormuş veya kaliteli zaman geçiriyormuş gibi gözükmüyor.

Sosyal medyanın hem çocuklara hem yetişkinlere zararlı olduğu aşikar ama bu yasak Türkiye'de sağlıklı olur mu? Orası ayrı bir tartışma konusu bence.

🤖 Yapay Zeka

🤖 OpenAI NY Times'a Ait Kanıtları "Yanlışlıkla" Sildi

OpenAI NY Times telif hakkı davasındaki potansiyel kanıtları "yanlışlıkla" sildi. NY Times OpenAI'ı telif haklarını ihlal ettiği için dava etmişti. Geçtiğimiz aylarda OpenAI'ın ayarladığı VPS'lerden sadece NY Times ekibindeki belli kişilere erişim verilip eğitim verilerinin göz atılmasına, istedikleri gibi sınıflandırmalarına izin vermişti.

Ama tahmin edin ne olmuş? NY Times ekibinin yaptığı araştırmalar, sınıflandırmalar ve klasörlerin hepsi "yanlışlıkla" silinmiş. Artık stajyer mi yanlışlıkla sildi bilemiyoruz.

Bence OpenAI burada oyalama taktiği uyguluyor. Belli ki kendileri baktılar NY Times'ın topladığı verilere, davayı kaybetmelerine neden olabileceğini düşündükleri için yanlışlıkla bu verileri sildiler. Güzel hikaye.

💧 Yapay Zeka Su Tüketimi Tahminlerden 4 Kat Fazla

Yapılan bir araştırmaya göre yapay zeka önceki tahminlerimizden 4 kat daha fazla su tüketiyor. GPT-4 ile 100 kelimelik bir e-posta yazdırmanız 500 ml su tüketimine, ortalama 10 ile 50 civarı girdiniz 2 litre su tüketimine neden oluyor.

2023'te açıklanan sayılara baktığımızda Google %17, Microsoft %22.5 Meta ise %17 veri merkezi su kullanım artışı raporlamış. 2024'te yapay zekanın çok daha fazla kullanıldığını düşünecek olursak bakalım bu senenin sayıları nereye varacak?

Tabii bu büyük bir sorun çünkü zaten veri merkezleri çok fazla su harcıyordu bir de YZ işin içerisine girince su tüketimi büyük oranda arttı. Bu nereye kadar sürdürülebilir olacak? Şu an yapay zekanın ilerlemesi durdu ama gelecek yıllarda daha güçlü modeller daha güçlü donanım kullanmaya başlarsa su tüketimi nereye kadar gidecek?

Bunlar sorulması ve cevaplanması gereken sorular.

🎵 NVIDIA Fugatto Adında Ses Üreten Yapay Zeka Modelini Duyurdu

NVIDIA Fugatto adında ses üreten yapay zeka modelini duyurdu. İddia ettiklerine göre model daha önceden hiç üretilememiş sesleri üretebiliyor. Örnek videolarında insan konuşması, müzik üretme gibi birçok şey var. Kendiniz bir müziği verip stilini değiştirebiliyorsunuz ya da müziğinize farklı elementler ekleyebiliyorsunuz.

Filmler için de nasıl müzik üretilebileceğine dair güzel örnekler vermişler.

Herkese açacaklar mı ve ne zaman yayına girecek? Bu konu hakkında bir açıklama yok. Herkese açarlarsa ben de kullanmak isterim.

🥸 Mahremiyet

🔒 Meta'ya Karşı Milyar Dolarlık Toplu Dava Açılıyor

Meta'nın başı Cambridge Analytica skandalından hala yanmaya devam ediyor. ABD Yargıtayı, Meta'ya karşı milyar dolarlık toplu dava açılmasına izin verdi.

Hatırlayacaksınızdır Cambridge Analytica Facebook verilerini kullanarak ABD başta olmak üzere birçok ülkede seçimleri manipüle etmişti. Meta'nın bu işten ağzı inanılmaz ölçüde yandı ve bildiğimiz kadarıyla 725 milyon dolar ceza ödedi. Başka bilmediğimiz açıklanmayan cezalar da var.

Şimdi de Meta'nın yatırıcımları dava açmış. Nedeniyse Cambridge Analytica ile iş yaparken doğabilecek riskleri yatırımcılara düzgün açıklamaması. Yargıtay da bu mahkeme sürecine devam edilmesine izin vermiş. Meta adını değiştirse de hala bu Cambridge Analytica skandalından kurtulamadı.

🥸 Microsoft'un Yeni Uygulaması Tarayıcınıza Zorla Eklenti Yüklüyor

Microsoft'un yeni yayınladığı Bing Duvar Kağıdı uygulaması varsayılan tarayıcınızı değiştiriyor. Aynı zamanda yazılımın nedense çerezleri deşifre edip okuma özelliği var. Bir duvar kağıdı uygulamasının neden böyle bir şeye ihtiyacı var? Klasik mahremiyetinize önem veren Microsoft temalı bir yazılım.

🎮 Oyun

🎮 Wine 9.22 Sürümü Yayınlandı

Linux'ta Windows yazılımlarını ve oyunlarını açmanızı sağlayan Wine'ın 9.22 sürümü yayınlandı. Bu sürümde Wayland sürücüsü aktif geliyor. Önceden Wine ile yazılım açtığınızda eski görüntü sunucu protokolü olan X11'i kullanıyordu artık Wayland'i kullanabilecek.

Son kullanıcı için ne ifade ediyor? Yazılımlar sistem pencere yöneticinizle daha uyumlu oyunlarınızsa potansiyel olarak daha az laglı ve daha fazla performanslı olacak.

🚫 Riot Oyun Dışında Söylediklerinize Göre Ban Atabilir

Riot artık oyun dışı içerik üretme ve yayınlarda söylediklerinizi de dikkate alarak sizi oyundan banlayacakmış. Bizim Vanguard videomuzu görürlerse yandık. Bütün hesaplarım perma ban yer herhalde.

📰 Bahsetmeye Değer Haberler

📰 OpenAI Tarayıcı Geliştirmeyi Planlıyor

Söylentilere göre OpenAI, tarayıcı geliştirmeyi planlıyor. Yakın zamanda arama motorunu pro kullanıcılara açmıştı. Bilmiyorum deneyimleriniz neler, ben pek kullanamadım ama OpenAI bunu bir tarayıcıyla birleştirirse piyasada biraz hareketlenme olabilir.

Chrome'u tahtından indirmek zor iş. Google ürünleriyle entegre geliyor ve birçok insan alışkanlıklarından kolay kolay vazgeçmiyor ama ChatGPT'nin etrafındaki hype sayesinde belki tahmin edilenden hızlı kullanıcı kazanabilirler.

Buradaki esas soru tarayıcının ne tabanlı olacağı? Sıfırdan tarayıcı çıkarmayacaklarına eminim. Muhtemelen bütün firmaların yaptığı gibi Chromium tabanını alacaklar. Onu da Google geliştiriyor zaten.

Bir de sadece kostüm gibi ChatGPT eklentisi falan giydirirlerse çoğu insanın yükleyeceğini zannetmiyorum. Değişik bir şey yapmaları lazım. Sizce OpenAI ekibinden güzel bir tarayıcı çıkar mı?

🔍 Google Arama Uygulamasında Sitelerin İçeriğini Değiştiriyor

Google, arama uygulamasında ziyaret ettiğiniz sitelerin içeriğini değiştiriyor. Mesela bir makaleye tıkladınız, o makalenin içerisindeki ilginç noktaları bağlantıya çeviriyor. Bağlantıya tıkladığınızdaysa sizi yine bir Google aratma sonucuna atıyor. Bu işlemi yaparken site sahibinden herhangi bir izin almıyor.

Google'ın burada amaçladığı şey arama motorunda daha fazla vakit harcamanız. Bir siteye girseniz bile Google'a geri dönmenizi sağlamak istiyorlar. Böylece daha fazla para kazanabilecekler.

Google son zamanlarda arama motoru olarak çok iyi iş çıkarmıyor. Özellikle reklamlı kullanıyorsanız, düzgün bir arama sonucu elde etmenizin imkanı yok gibi bir şey.

📱 Discord Ekran Paylaşımı Linux'ta Düzgün Çalışacak

Discord ekran paylaşımı artık Linux'un Wayland sunucu protokollerinde düzgün çalışacak!

Biliyorsunuz Discord bir Electron uygulaması ve Electron'un inanılmaz eski sürümünü kullanıyordu. Electron'un eski sürümleri de yeni nesil Linux masaüstü ortamlarının ekran paylaşımı özelliğini desteklemiyordu.

Discord herhalde milattan kalma Electron sürümünü yükseltmiş olacak ki artık Discord'da ekran paylaşımı çalışıyor. Şu anlık Canary sürümünde böyle, stabil sürüme de yakında gelir.

📝 BTK İzinsiz Pazarlama Aramalarına Karşı Düzenleme Getiriyor

BTK izinsiz pazarlama ve bilgilendirme aramalarına yönelik yeni düzenleme taslağını işletmecilerin görüşüne açtı. İzinsiz SMS ve aramalara son verilecekmiş. Taslak dediğimiz de 1 sayfa 4 madde bir şey.

Memleketteki sıkıntı şu bütün herkesin numarası açıkta. Kimsenin numarayı elde etmek için bir şey yapmasına gerek yok. İstediğin yaş aralığındaki kişilerin numarasını çekip arama yapabilirsiniz. Bence bu tarz "cold calling" dediğimiz arama Türkiye'de çok güzel yapılır. Yaş aralığını çekersin veri tabanından milyonlarca numara var elinde. Evet red yiyeceksin ama milyonlarca numara arasından senin teklifini kabul edecek kişiler de olacak.

Öncelikle şu API'dan düzenli veri sızıntılarını çözün. Yoksa ne düzenlemesi gelirse gelsin bu aramaların önüne geçme iddiaları komik duracak.

🎥 Ne Üretiyorum?

Bu haftaki ilk videomuzda Hotmail'in geçmişine bakıyoruz.

İkinci videomuzdaysa neden 2025'te Linux kullanmaya devam edeceğimi anlatıyorum.

Bu haftaki bültenin de sonuna geldik, haftaya görüşmek üzere!