🪟 Windows 2 Saniyede Bir Ekranınızı Kaydedecek! - Hafta 21/2024

Herkese selamlar dostlar yeni bir bültene hoş geldiniz! Bugün 26 Mayıs 2024.

Bültende bu hafta Google'a eklenen yapay zeka inanılmaz derecede saçmalıyor, Microsoft sisteminizin saniye başına ekran görüntüsü alacak Recall adında yeni bir özellik duyuruyor, YouTube yeni arayüzünü test ediyor ve Linux kullanıcıları için NVIDIA 555 yayınlanıyor.

Hepsi ve daha fazlasına geçmeden önce bu hafta bültenin sponsoru olan EaseUS’tan bahsetmek istiyorum. Mutlaka verilerinizi kaybettiğiniz anı yaşamışsınızdır. Saatlerce çalıştığınız projeleriniz, belgeleriniz veya biriktirdiğiniz hatıraların kaybolması oldukça üzücü ve sıkıcı bir durum. Bu noktada EaseUS Veri Kurtarma yazılımı size yardımcı oluyor.

Sonsuza dek yok olduğunu düşündüğünüz verileri tek tıkla kurtarabilmenize olanak sağlıyor. İster sürücüyü yanlışlıkla biçimlendirmiş olun, ister bir virüs saldırısına maruz kalmış olun ya da diskte mantıksal bir bozulma olsun, bu yazılım bunun verilerinizi kurtarabilir. EaseUS, sabit diskler, SSD'ler, hafıza kartları ve daha fazla türde depolama cihazlarındaki kayıp dosyaları bulmak için gelişmiş tarama algoritmaları kullanıyor. Çok sayıda dosya türünü de destekliyor böylece fotoğrafları, videoları, belgeleri ve daha birçok dosyanızı kurtarabilirsiniz.

Kendileri uzun süredir piyasada ve en bilindik veri kurtarma yazılımlarından birisi. Ben de geçmişte kendilerini kullandım. Hemen hemen bütün cihaz ve işletim sistemleriyle de yazılımları çalışıyor. Kaybolmuş verilerinizi geri getirmek adına bu yazılımı denemek için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz.

🐧 Özgür Yazılım

Bu hafta Wayland ve NVIDIA tarafında güzel haberlerimiz var. İlki NVIDIA 555 driver sürümü beta olarak yayınlandı ve bu sürümde explicit sync desteği var. Bu da demek oluyor ki artık Wayland kullanıcıları XWayland ile çalışan bazı uygulamalarda gördüğü siyah kare ve titreme sorunlarını görmeyecekler.

Ben de 2 gündür deniyorum, bütün siyah kare sorunları çözüldü ve Wayland artık çok daha stabil. Muhtemelen önümüzdeki haftalarda NVIDIA bunu stabil sürüm olarak yayınlayacaktır.

İkinci haberimizde Ubuntu 24.10 ile birlikte NVIDIA kullanıcılarında varsayılan olarak Wayland'e geçiyor. Ubuntu bu kararı almakta geç kaldı ama demek ki en stabil anda bu kararı vermek istediler. Konuştuğumuz gibi 555.sürümden sonra zaten NVIDIA'da Wayland deneyimi artık AMD kadar stabil olacak.

Mesa'ya gelen yeni güncellemeyle birlikte açık kaynak NVIDIA Vulkan sürücüleri Mesa'nın içerisine dahil edildi. Explicit sync özelliği de Mesa'ya dahil edildi. Nouveau kullanan arkadaşlar yeni açık kaynak NVIDIA Vulkan sürücüsünü test edebilirler.

🤖 Yapay Zeka

Bu hafta OpenAI'ın CEO'su Sam Altman ateş altında. GPT-4o demosundan önce Sam Altman iki defa Scarlett Johansson konuşup GPT-4o'ya sesinin eklenmesini istemiş. Neden özellikle Scarlett Johansson? Çünkü Her filmindeki yapay zekayı seslendiren kişi kendisi ve Sam Altman'da GPT-4o çıkışında bu filme gönderme yaptı biliyorsunuz. Johansson bu teklifi iki defa reddetse de Sam Altman hayır demeyi anlamıyor olacak ki OpenAI Sky'ın sesini Scarlett Johansson'a benzetmişler. Bunun üzerine Johasson'ın avukatları OpenAI ile iletişime geçince bu sesi kullanımdan kaldırdılar.

Şimdi diyeceksiniz ki bu mevzu neden önemli? Neden magazin gibi olan bir konuyu konuşuyoruz, bir nedeni gündem olması ve ben size burada gündemi aktarıyorum ama bir diğer nedeniyse Sam Altman'ın hayırdan anlamadığını bize göstermesi ve bu da kendisini tehlikeli bir birey yapıyor. Çünkü şu an AI özellikle hassas bir konu olduğundan, belli etik konuların sürekli göz önünde bulunması gerekiyor ama kâr amacı güden şirketler gereği bu etik konular devletin ve halkın göz yumduğu kadarıyla göz önünde tutulacaktır. Sam Altman'ın bu hareketleri şirketin geleceği hakkında bazı noktalara sinyal veriyor olabilir.

Hatta OpenAI, eski çalışanlarına şirket hakkında olumsuz konuşmamalarına dair bir belge imzalamazlarsa normalde hakları olan hisse senetlerini iptal etme tehditinde bulundu. İlk başta üst yöneticiler bizim böyle bir durumdan haberimiz yoktu deseler de çıkan belgelerde Sam Altman da dahil olmak üzere üst düzey yöneticilerin bu durumdan haberi varmış ve konu hakkında gerekli belgeleri imzalamışlar. Çalışanlarına davranışları, halka yalan söylemeleri az önce de bahsettiğim gibi iyiye alamet değil.

---

Google'da bu hafta yapay zeka fiyaskoları oldu. Geçen hafta Google I/O etkinliğinde arama motoruna yapay zeka özellikleri ekleneceğini konuşmuştuk. Şu an Türkiye için bunu eklemediler ama ABD'de bu özellikler aktif ve insanlar kullanıyor.

İlk olarak yapay zekaya reklam gelmeye başladı bile. Sizin bir sorunuza cevap verirken sorunuzla uyuşan markaları tespit ediyor ve cevabın altına reklamları yapıştırıyor. Tabii ki bu olmasa Google parayı nereden kazanacak? Zaten beklemediğimiz bir şey değildi.

İşin daha da komik yanı kullanıcıların sorduğu sorulara verdiği cevaplar. Örneğin birisi "peynir pizzaya yapışmıyor" sorgusunu girdiğinde yapay zeka peyniri yapıştırmak için "toksik olmayan tutkal" kullanmayı tavsiye etti.

Başka bir sorguda "benzin kullanarak daha hızlı spagetti yapabilir miyim" sorusuna "Hayır benzin kullanarak daha hızlı spagetti yapamazsın ama benzinle daha lezzetli bir spagetti yapabilirsin." cevabını verdi.

Buradaki sorun yapay zeka dediğimiz şeyin aslında yapay zeka olmaması. Bunu hep yeri geldikçe konuşuyoruz. Yapay zeka, eğitilmiş verileri arasında bir sonraki kelimeyi tahmin ediyor ve bazen tahmin ettiği bir sonraki kelime doğru olmadığı için yanlış bilgiler verebiliyor ve bu duruma alanda çalışanlar halüsinasyon diyorlar.

Burada işin tehlikeli yanı bu cevabı verirken oldukça özgüvenli bir yazıyla vermesi ve okuyan kullanıcının bunun doğruluğuna inanması. Görünüşe göre Google yapay zeka aratmalarına hazır değilmiş ama geri adım atacaklarını zannetmiyorum. Bakalım Türkiye'ye gelince biz ne gibi olaylarla karşılaşacağız?

---

Microsoft, PowerToys uygulamasına yapay zekalı kopyala yapıştır özelliği ekliyor. Mesela bir şeyi kopyaladığınızda arayüz üzerinden yapıştırmadan önce "Bu kodu javascripte çevir" diyebileceksiniz yahut "bunu markdowna çevir" diyebileceksiniz. Güzel bir özellik ama bazı ileri seviye işlemler yapmak için OpenAI API'na ihtiyacınız var.

🔒 Güvenlik

Ünlü Incognito dark web marketinin sahibi bulundu ve tutuklandı. Kimse bu duruma üzülmedi çünkü kendisi exit scam yapıp marketteki herkesin coinlerini çalmıştı. Yakalanma sebebiyse kara parasını her akladığında kısa bir süre içerisinde kendi ismine bağlı hesaplarına aynı miktarda para geliyormuş ve düzenli olarak bu takip edildiğinde devlet yetkilileri olayı çözmüşler. Bir açıdan yine OPSEC hatası diyebiliriz. Belki başka bir videoda bunu daha detaylı konuşuruz.

LastPass, şifre kasanızdaki URL'leri şifreleyerek saklamıyormuş ve bu durumu değiştiriyor. Artık bağlantılarınız ana parolanızla şifrelenerek saklanacak. Bu neden önemli? Çünkü siteye kayıt olurken var olan URL'de kritik bilgileriniz içerilebilir ve LastPass'de bir veri ihlali olması halinde bu veriler şifrelenmediği için ele geçirebilirdi. Neden peki bugüne kadar yapmamışlar? CPU'ya yük binmesin diyeymiş... LasPass'da bugüne kadar çok fazla fiyasko yaşandı, dolayısıyla kullanmanızı tavsiye etmiyorum ama yine de kullanıcıları için güzel bir gelişme.

Google, Chrome'da aktif olarak istismar edilen bir sıfır gün açığını kapatıyor. Bu açık JavaScript motorunda tür karışıklığına yol açıyor. Tür karışıklığı saldırıları bir bellekte tutulan bir veri tipinin farklı bir veri tipi olarak yorumlanmasına izin vermesine neden oluyor. Bu da uygulamada çökmelere, veri bozulmasına ve yetkisiz kod çalıştırmaya sebep olabilir. Bu yıl Chrome'da kapatılan 8.sıfır gün açığı oldu. Geçen hafta da üst üste 3 tane kapatmışlardı. Umarım her hafta bir sıfır gün açığının kapatıldığı bir gerçekliğe doğru gitmeyiz. Güncelleme yapmadıysanız mutlaka güncellemenizi tavsiye ediyorum.

🥸 Mahremiyet

Slack kullananların dikkatine artık siz isteseniz de istemeseniz de özel mesajlarınız dahil olmak üzere platforma gönderdiğiniz bütün veriler yapay zekalarına beslenecek. Bundan çıkış yapmanın yolu var demişler ama aslında yok. Çünkü yazdıklarına göre veri eğitiminden çıkış yaparsanız sadece global YZ'larına verileriniz beslenmeyecek, sizin workspace özelinizde çalışan YZ'lar yine bu verilerle beslenecek. YZ artık her şeyin içine giriyor ama özel mesajlar ve bazı konularda çizgiler olmalı. Ayrıca kullanıcılar gerçekten istemiyorsa da onlara seçenek vermeliyiz.

Bu hafta The Intercept'in paylaştığı rapora göre devletler WhatsApp kullansanız dahi kimle mesajlaştığınızı trafik analiziyle anlayabiliyor. Biliyorsunuz uçtan uca şifreleme olduğu için mesajların içerikleri gözükmüyor ama meta verilere bakarak birçok analiz yapılabiliyor ve ayrıca konu trafik analizi olduğunda Meta'nın bir veri paylaşmasına gerek bile yok. Tahmin edilenlere göre internet trafiğini analiz ederek kimle konuştuğunuzu tespit edebiliyorlar. Örneğin sizin gönderdiğiniz verinin paket büyüklüğü ile şüpheli alıcının aldığı paketin büyüklüğü eşleşiyorsa o kişiyle konuştuğunuz anlaşılabilir. İlginç bir durum. Yapay zekanın gelişmesiyle birlikte trafik analizinden daha fazla noktalar çıkarılabilir. Görünüşe göre bu tarz bir takipten kurtulmak için yeni yöntemler geliştirmemiz gerekecek.

Geçen haftaki haberi takiben Apple, kullanıcıların fotoğraflarının geri gelmesini sağlayan yazılım hatasını kapattı ama tam olarak sorunun ne olduğunu açıklamadı. Bunun üstüne araştırmacılar güncellemeyi tersine mühendislik yaparak sorunun kaynağını buldular. Bir kod parçası dosya sisteminizdeki fotoğrafları tarayarak galerinize geri ekliyormuş ama o fotoğrafların silinmesine rağmen dosya sisteminde hala ne işi olduğu konusu belirsiz. Özellikle bazı kullanıcılar 1-2 yıl önceki sildiği fotoğrafların geri geldiğini söylemişlerdi. O halde Apple fotoğraflarınızı silme konusunda mı sorun yaşıyor soru işareti. En azından gizlice fotoğrafları bulutta saklamadığını öğrenmiş olduk.

💻 Donanım

NVIDIA artık iki senede bir değil de yılda bir yapay zeka çipleri üretecek. Yapay zekadan aslında en çok ekmek yiyen OpenAI, Google falan değil NVIDIA oldu. Bu modellerin eğitilmesini ve çalışmasını sağlamak için NVIDIA'ya ihtiyacınız var.

🪟 Microsoft Build 2024 Konferansı

Microsoft, Build 2024 konferansında Recall adında bilgisayarınızın saniyeler aralığında ekran görüntüsünü alan bir özellik tanıttı. Bu özellik arka planda sürekli bilgisayarınızın ekran görüntüsünü alarak her şeyi hatırlamanıza olanak sağlıyor ve yapay zeka destekli olduğundan mesela "köpekli sunumu" yazdığınızda bir pptx dosyanızda köpek varsa anında o dosyayı bulmanızı sağlıyor. Bir açıdan güzel gibi gözükse de bu özellik büyük mahremiyet ve güvenlik sorunlarına yol açıyor.

Her ne kadar Microsoft bu özellikte depolanan ekran görüntülerinin lokal olarak cihazınızda saklanacağını söylese de muhtemelen ilerleyen güncellemelerde "isterseniz sizin için bulutta saklayalım böylece bilgisayarlarınız arası geçişte hiçbir şeyi kaybetmezsiniz." diyecekler. Böylece Microsoft sunucularında anlık ekran görüntüleriniz tutulacak. Tabii bu benim tahminim ama işin daha da büyük sorunlu kısmı güvenlik.

Windows bilgisayarları zaten sürekli hackleniyor, özellikle teknoloji konusunda bilinçli değilseniz. Bir hackerın Recall özelliği aktif bir bilgisayarı ele geçirdiğini düşünün. İki saniyede bir kaydedilen on binlerce ekran görüntüsüyle kullanıcı hakkındaki bütün her şeyi öğrenebilirler. Şifreleriniz de dahil olmak üzere...

Ha bazı sitelerde veya şifre görünen noktalarda Microsoft Edge ekran görüntüsü almayacakmış ama ya diğer tarayıcılar? Microsoft bunun için hiçbir dokümantasyon yayınlamadı ve diğer tarayıcılar nasıl Recall'ı entegre edeceğini bilmiyorlar. Özellikle Mozilla bu konuda şikayetçi çünkü Microsoft'a bu konu hakkında ulaşmaya çalışsalar da Microsoft cevap vermemiş.

Bence Microsoft arama fonksiyonunu geliştirmek istiyorduysa şu an va rolan arama fonksiyonunda saçma sapan websitelerini aratmak yerine gerçekten bilgisayarı düzgün bir şekilde aratsa sorun çözülecek. Windows kullanıcılarına mahremiyet ve güvenlik açısından kesinlikle bu özelliği aktif etmemelerini tavsiye ediyorum ama zaten herkes bunu aktif edemeyecek. Neden?

Çünkü Microsoft bu özelliğin çalışabilmesi için saniyede 40 trilyon işlem yapabilen bir NPU değerine sahip olmasını istiyor ve günümüzdeki Intel ile AMD işlemcileri bunu yapamıyorlar. Sadece yeni çıkacak olan Snapdragon X işlemcileri bunu yapabilecek. Yani uzun lafın kısası Recall özelliğini şimdilik çok az kişi kullanabilecek ama bence zamanla bu gereksinim kaldırılıp herkese açılır.

Microsoft Build 2024 konferansının ana konusu ARM tabanlı çiplerdi biliyorsunuz ve Microsoft x86_64 tabanlı çiplerde çalışan uygulamaların ARM'da çalışmasını sağlayacak bir uygulama olacağını söyledi, adı Prism. Hatta iddialarına göre bu çeviri aracı uygulamaların %10-20 daha performanslı çalışmasını sağlayacak. Tabii bu laptoplar çıktığında bağımsız test sonuçlarından bunun doğruluğunu göreceğiz.

Paint uygulamasına da yapay zeka ekleniyor. Çiziminize veya metin girdinize bağlı olarak uygulama içerisinden resim üretebileceksiniz.

Microsoft, Edge'e gerçek zamanlı dublaj getirmek istediklerini duyurdular. Siz videoyu izlerken başka bir dile gerçek zamanlı dublajlayacak yahut altyazı çevirisi yapacak. Hiç bilmediğimiz bir dilde video izlerken ne demek istediklerini anlamamızı sağlayabilir. Güzel bir gelişme.

📰 Bahsetmeye Değer Haberler

Bir hafta da Apple tarafından bir saçmalık duymasak mutlu olacağım ama hayır yine bir saçmalığa tanık olmak üzeresiniz. Apple'da Webkit dışında bir tarayıcı geliştirmek istiyorsanız ekibinizin Avrupa'da yaşıyor olması lazım... Yani senin tarayıcı geliştirme ekibinden birisi remote çalışıyorsa ve başka bir ülkedeyse tarayıcıya katkı yapamıyor. Ya da AB'de hiç çalışanın yoksa yine buraya özel Webkit gerektirmeyen bir tarayıcı geliştiremiyorsun. Apple'a bu konularda çok kızmamın nedeni tamamen kötü niyetli bir şekilde yasaları yorumlayıp uygulaması. Bunu mağaza için de yaptılar. Burada da ellerinden geldiğince işleri zorlaştırıyorlar. Hiçbir zaman okurlarıma Apple ürünlerini kullanmayın demedim ve elbette herkesin kendi tercihi. Belki günün birinde ben de Apple ürünlerini daha fazla deneyebilirdim ama sırf bu şekilde yasaları yontmasından dolayı beni kendilerinden iyice soğuttular ve artık bıkkınlık seviyesine geldi.

Microsoft PC manager adında bilgisayarınızı iyileştirmeyi ve onarmayı sağlayan bir araç yayınlamış ve bu araca göre Bing'i ve Edge'i varsayılan yapmak bilgisayarınızı onarmak anlamına geliyor. Microsoft'un izlediği karanlık desenlerden birisine örnek daha. Kullanıcıyı her fırsatta Edge'e döndürmeye çalışıyorlar. Edge kullanarak bizi okuyan arkadaşlar da var onlara sevgimiz sonsuz ama siz tercih ederek kullanıyorsunuz, başka insanlar da tercih etmek istemiyor. Zorla insanların ağzına Edge tıkamanın hiçbir mantığı yok.

Google Cloud, bir Avustralyalı emeklilik fonunu yöneten şirketin hesabını yanlışlıkla sildi. Bu şirket Avustralya'daki insanların 135 milyar dolarını yönetiyormuş ve düşünün bir sabah kalkıyorsunuz şirketinizin bütün cloud verileri tamamen silinmiş. Neden? Nedeni yok... Google Cloud bile açıklayamıyor mevzuyu. Allahtan şirketin farklı bir bulut servisinde yedeklemesi varmış ki verileri kurtarabilmişler. Böyle bir şirketin verileri bile bir anda silinebiliyorsa, buluta güvenmeyin derim. En azından 1 tanesine...

Windows kullanıcıları Netflix uygulamasını kullanıyorsanız size 2 kötü haberim var. İlki uygulamanıza reklamlar geliyor ikincisiyse indirme özelliği kalkıyor. Neden? Daha fazla para kazanmaları için.

Biliyorsunuz Google Domains satılmıştı ama arayüz hala Google tarafındaydı ve geçişler tam sağlanmamıştı. Görünüşe göre artık geçişler sağlanmış ve kullanıcılar alan adlarını Squarespace üzerinden yönetiyorlar. Bu arada alan adı yenileme ücretlerine baktım ilginç bir şekilde değişmemiş. Google Domains ile aynı ücretle yenileme yapıyorsunuz ama yeni bir domain alacağınız zaman neredeyse 2 katı daha pahalı oluyor.

Bu hafta Microsoft tarafında meydana gelen bir hata nedeniyle, Bing, Copilot, Duckduckgo gibi servislerde çökme yaşandı. Duckduckgo'yu ben de kullandığım için çöküşe tanıklık ettim. Problemin ne olduğunu tam olarak paylaşmamışlar ama bir yerden sonra bütün sorunu çözdüler.

YouTube yeni arayüzü test ediyor. Yapılan değişiklikte önerilen videolar aşağıya taşınıyor. Yorumlar ve video bilgileriyse sağa taşınıyor. Bu tasarım bana gelmedi, sadece belli kullanıcılar üzerinde test ediyorlarmış. Kendi adıma resimlerden gördüğüm kadarıyla pek hoşlanmadım.

Bu arayüz size geldi mi? Sizin hoşunuza gitti mi? Yorumlarda yazarsınız.

🎥 Ne Üretiyorum?

Bu haftaki ilk videomuzda Linux'taki virüsler hakkında konuşuyoruz.

Bir diğer videomuzda tarayıcı savaşını neden Google'ın kazandığını anlatıyorum.

💽 Haftanın Yazılımı

Bu haftanın yazılımı Cameractrls!

Linux'taki webcaminizi detaylı bir şekilde kontrol edip ayarları preset olarak kaydetmenize olanak sağlıyor. Logitech'in desteklediği belli başlı uzantıları da yine buradan kontrol edebiliyorsunuz.

Bu haftaki bültenimizin de sonuna geldik, haftaya görüşmek üzere!