🔎 Google Tarihi Davayı Kaybetti! - Hafta 32/2024

Herkese selamlar dostlar yeni bir bültene hoş geldiniz! Bugün 4 Ağustos 2024.

Bültende bu hafta Google tarihi davayı kaybediyor ve artık yasanın gözünde tekel bir şirket, Roblox'a erişim Türkiye'de yasaklanıyor, Linux'ta yeni masaüstü ortamı olan Cosmic'in alfa sürümü yayınlanıyor ve yurtdışından alabileceğiniz ürün limit fiyatı düşürülüyor.

Az önce bahsettiklerim ve daha fazlasına geçmeden önce bu bölümün sponsoru olan Recordly'den bahsetmek istiyorum.

Recordly 2 yarışmada ödül kazanmış bir transkripsiyon servisi.

Arka planda yapay zeka kullanarak onlarca dili saniyeler içerisinde kelimelere döküyor.

Videonuzda birden fazla kişi varsa bütün konuşmacıları tek tek belirliyor ve yine saniyeler içerisinde onlarca başka dile çeviriyor.

Bütün bunlar arka planda yapay zeka destekli olduğu için Recordly bağlamı çok iyi anlıyor. Konuşmanızda Diablo kelimesi geçiyorsa Recordly şu an Diablo oyunu hakkında konuştuğunuzu anlıyor ve buna özgü çeviri yapıyor.

Ayrıca çevirinizden önce yazılıma farkında olması gereken kelimeleri de verebiliyorsunuz. Özellikle bu kelimeyi şöyle çevir diyebiliyorsunuz veya terimce oluşturabiliyorsunuz.

Seçtiğiniz her dil için dublaj da yapabiliyorsunuz ama dublaj şu anlık betada.

Son olarak yapılan testlere baktığımızda Recordly'nin hata oranı diğer bütün platformlardan çok daha az bu sayede metninizi editleme süreciniz çok daha kısalarak size zamandan kazandırıyor.

Açıklamalar kısmındaki kodu kullanan ilk 300 kişi %99 indirimli plan satın alabilecekler.

Hemen bağlantıya tıklayarak Recordly'i deneyebilirsiniz.

Bültene sponsor oldukları için Recordly'e teşekkür ediyoruz.

📰 Haftanın Olayı

Hatırlayacak olursanız uzun süredir devam eden bir Google monopoli davası var. Geçtiğimiz aylarda gelişmeler oldukça konuşuyorduk ve yeni gelişmeye göre Google davayı büyük ölçüde kaybetti.

Bu ne demek? Hakim Google'da değişiklik yaparken kullanıcı alternatife kaçacak diye kafaya takmamasının monopoli davranışı olduğuna karar verdi. 2020 yılında yapılan bir araştırma Google aratma kalitesini düşürse bile kazandığı parayı kaybetmediğini gösteriyormuş.

Pratikte bu ne anlama gelecek? Hakim Google'ın diğer cihazlarda varsayılan tarayıcı olmak için ödediği parayı yasa dışı buldu. Artık Google varsayılan olmak için para ödeyemeyecek anlamına geliyor. Tabii Google bu karara karşı çıkacaktır ve bir süre daha karar tam anlamıyla oturana kadar bir değişiklik olmayacaktır.

Olur da karar tam anlamıyla verilirse bu işte en çok zarar görenler Mozilla ve Apple olacak. Mozilla'nın 2021-2022 gelirine baktığımızda toplam gelirleri 593 milyon dolar ve bunun 510'u Google'dan geliyor. Mozilla'nın gelişimine ne olacak, soru işareti.

Apple'sa Google'dan 20 milyar dolar para alıyordu. Apple için de bu durum hoş olmayacak.

Bu arada Apple'a göre en iyi arama motoru Googlemış. Davada demişler ki Bing bize ne kadar para öderse ödesin biz yine de Bing'i varsayılan arama motoru yapmayı kabul etmezdik.

Bence palavra 2 katı ücret verseler nasıl kabul ediyorlar ama işte onlar da Google'ın davayı kaybetmesini istemiyor çünkü 20 milyar dolarından olacaklar.

🤖 Yapay Zeka

macOS Sequoia 15.1 beta sürümüyle birlikte mac yapay zekasını kullanmaya başlayabiliyorsunuz. Yapay zeka klasörlerinin içerisinde bir sürü sistem mesajı keşfedilmiş.

Sistem mesajı ne bilmiyorsanız yapay zekaya prompt öncesi verdiğiniz talimatlar. Görünüşe göre Apple'ın yapay zeka halüsinasyonunu engelleme yolu sistem mesajı olarak "halüsinasyon görme" demek.

Bu sistem mesajları arasında:

• "Halüsinasyon görme."
• "Bilgi uydurma."
• "Mesajları özetleme konusunda uzmansın."
  gibi mesajlar keşfedildi.

Halüsinasyon görme deyince bir yapay zeka halüsinasyon görmez mi? Apple Intelligence'ın ilginç yaklaşımı. macOS kullanıcısıysanız sisteme entegre yapay zekayı test edebilirsiniz.

🔒 Güvenlik

Windows'ta yeni iki sıfır gün açığı keşfedildi ve bu açıklar Windows'u downgrade etmenize olanak sağlıyor. Bu ne demek? Windows'un bugüne kadar kapattığı bütün açıkları bypass edebileceksiniz. Bu durum bir yarışmada Alon Leviev adında bir güvenlik araştırmacısı tarafından keşfedildi. Yani şu anlık birisinin bu açıkları patlattığı düşünülmüyor. Microsoft çözüm üzerine uğraşıyor ve ilerleyen günlerde gözünüz güncellemelerde olsun.

Google Chrome, Firefox ve Safari'yi etkileyen 18 yıllık açık hala kapatılamadı. Bu açık herhangi bir sitenin 0.0.0.0 adresini kullanarak bilgisayarın lokalde çalışan servislerine erişmesine neden oluyor. Bu servislerin ayarlarını değiştirebiliyor hatta kod bile çalıştırabiliyor. Bahsettiğimiz üç tarayıcının Linux ve MacOS sürümleri için geçerli bu durum, Windows'takiler bu sefer yırttı. Chrome bir sonraki sürümde bunu tamamen kapatacakmış. Firefox ve Safari tarafı da hala çözmeye çalışıyormuş. Eğer ki uBlock origin kullanıyorsanız bunu engellemek için bir filtreleri var haberiniz olsun.

🐧 Özgür Yazılım ve Açık Kaynak

Bulgulara göre Pipewire laptopların daha fazla batarya kullanmasına yol açıyor. Nedeniyse arka planda kameranın kullanılmasa dahi aktif kalmasıymış. Bunun çözümü oldukça basit Wireplumber ayar dosyasına kameraları yoksaymasını söyleyebiliyorsunuz.

Linux'ta şu an kameralar Pipewire üzerinden kayıt almıyor zaten dolayısıyla Pipewire'ın kamera özelliğini kapatmanızda şimdilik bir problem yok. İlerleyen zamanlarda muhtemelen bu sorun çözülecektir.

---

Çin'in arkasında bulunduğu Linux dağıtımı OpenKylin'e yapay zeka entegrasyonu geldi.

Bazı izleyicilerimiz Linux'ta sistem seviyesinde yapay zekanın mümkün olup olmadığını soruyordu ve görüntülerden gördüğünüz üzere gayet mümkün.

System76'nın geliştirdiği yeni masaüstü ortamı olan Cosmic alfa sürümünde yayınlandı.

Henüz detaylı incelemelerine bakamadım ama görsellerden güzel gözüküyor. Ben de bu hafta boş vaktimde test etmek istiyorum.

Dağıtımlardan ve yeni masaüstü ortamından bahsetmişken Manjaro değiştirilemez işletim sistemini test ediyor. Şu anlık test isolarını yayınlamışlar ve anladığım kadarıyla değiştirilemez sistemleri için GNOME kullanacaklar.

💻 Donanım

Intel 13 ve 14.nesil işlemcilerindeki çökme problemi için microcode güncellemesi yayınladı. Sadece microcode güncellemesini yapmak yetmiyormuş BIOS'u da güncellemeniz gerekiyormuş. Dolayısıyla Intel'in bu işlemcilerine sahip olan izleyicilerimizin gözü güncellemelerinde olsun.

📰 Bahsetmeye Değer Haberler

Roblox'a erişim engeli getirildi. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç sosyal medya platformu X'te şunları yazdı:

Çocukların istismarına neden olacak içerikler barındırması sebebiyle Roblox isimli oyun platformuna ve uygulama marketlerindeki linklerine, Adana Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”da belirtilen hususlar çerçevesinde Adana 6. Sulh Ceza Hakimliğince erişim engeli getirilmiştir.

Unutulmamalıdır ki Türkiye Cumhuriyeti, bir Hukuk Devletidir. Devletimiz, Anayasamıza göre çocuklarımızın korunmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

Geleceğimizin teminatı çocuklarımızın üstün yararının gözetilmesi, onların korunması ve desteklenmesi herkesin görevidir.

Türkiye, dünyadaki gelişmeleri yakından takip eden, teknolojiyi en iyi şekilde kullanan ülkelerin başında gelmektedir. Ancak teknolojinin olumsuz yönde kullanılması asla kabul edilemez.

Bu engelleme kararındaki ana sorun maalesef şu; her platformda bu tarz içerik ararsanız bulabilirsiniz. Reddit'e girin Reddit'te var. YouTube'da da vardır hatta sayın Adalet Bakanının az önce okuduğum yazıyı paylaştığı X platformunda da eminim bu tarz içerikleri derinlemesine bakarsak bulacağız.

O zaman buradaki çözüm bütün bu platformları engellemek mi? Hayır tabii ki, platformlarla iletişim halinde olarak kaldırma talebinde bulunulabilir. Ha sen ne kadar kaldırma talebinde bulunursan bulun internetin her köşesine her oyununa her sosyal medyasına erişemeyeceksin. Bunun tek mantıklı çözümü ebeveynleri ve çocukları bilinçlendirmek. Ebeveynlerin çocuklarının nasıl vakit harcadığına dikkat etmesi.

Bazıları Roblox'un kapatıldığına sevinmiş, tamam bilgisayar oyunlarının çocukları bağımlı yaptığının ben de farkındayım. Aynı olay Instagram'da da oldu, Instagram çocukları bırak yetişkinleri bile bağımlı yapıyor ama sizce bağımlığın çözümü de yasak mı? Böyle düşünüyorsanız büyük yanılgı içerisindesiniz.

Dediğim gibi her sapığın olduğu platformu engelleyeceksek internette sosyal medya platformu kalmamalı hatta online oyun kalmamalı.

Yasak demişken Instagram yasağı benim bu yayını yaptığım 9 Ağustos tarihinde hala devam ediyor. Yeni yapılan araştırmalara göre Instagram 50.6 milyon ziyaretle Türkiye'nin en fazla ziyaret edilen 4. büyük platformu ve en fazla reklam verilen medya platformu. Bu yasak nereye kadar devam edecek göreceğiz.

Bu arada Rusya'da YouTube ve Signal yasaklandı. Umarım bir gün sıra YouTube'a gelmez.

---

Türkiye'de bireysel olarak alabileceğiniz yurt dışı ürünlerinin fiyatı 30 euroya düşürüldü. Önceden bu sınır 150 euroydu. Aynı zamanda aldığınız bu ürünlerde ödemeneiz gereken vergi de arttırıldı. Ürününüz Avrupa Birliğinden geldiyse %30, AB dışındaki ülkeler için %60 vergi ödeyeceksiniz.

Olur da ürününüz 30 euroyu aşarsa ticari amaçlı olarak sayılacak ve bunun için başka prosedürlerden geçmeniz gerekecek. 30 euroyu geçerse muhtemelen ürünün çok üstü bir değer ödemeniz gerekecek geçirmek için.

Hobi veya başka amaçlarla yurtdışından ürün getiriyorduysanız geçmiş olsun. Zaten yurt dışından alışveriş işi zorlaşmıştı artık doğru dürüst ürün de alamayacağız.

---

Google Chrome yeni bir web standardı duyurdu. Kabul edilirse web sahipleri sayfalarının başına html link tagi ekleyerek bağış aldığını belirtebilecekler ve takipçileri doğrudan tarayıcı üzerinden bağış yapabilecek. Brave'in BAT'ına benzer bir durum var ama her tarayıcıda çalışması hedefleniyor.

Mantıken güzel gözükse de yine bir sürü oltalama saldırısına kapı açar. Tabii kötüye kullanılacak diye güzel bir özelliği getirmemek de olmaz. Haberin başında da söylediğim gibi bu bir web standardı tartışması yani %100 olacak diye bir şey yok. Google bu tartışmayı açmış, bütün tarayıcılara gelmesi için W3C standardı olması gerekiyor.

---

macOS Sequio betaya gelen yeni özellikler sistemi daha güvenli hale getiriyor. Eğer ki dışarıdan yüklediğiniz uygulama imzalama sertifikasından geçmiyorsa işletim sistemi size bir uyarı çıkartıyor ama mac kullanıcıları CTRL tuşuna basıp menüden "opena" tıklayarak bunu geçebiliyorlardı, artık geçemeyecekler. Geçmek istiyorlarsa özellikle ayarlardan bunu belirtmeleri gerekecek.

Ayrıca ekranı ve sesinizi kaydeden uygulamalar haftada bir sizden izin alması gerekecek. Güvenlik adına güzel iyileştirmeler.

---

Meta ve Google kendi koydukları politikayı ihlal ederek 18 yaş altındaki kitleye hedeflenmiş reklam kampanyası yürüttü. VPN videosundan sonra bazıları neden gizlilik politikalarını okumadığımı soruyor işte bu yüzden. Bu şirketlerin gizlilik politikalarına göre 18 yaş altına hedeflenmiş reklam göstermek yasak ama kendilerine gelince öyle bir şey yok. Satın alacağınız VPN'in de gizlilik politikasını okuyun tabii ama geçmişteki davranışları gizlilik politikalarından çok çok daha önemli.

🎥 Ne Üretiyorum?

Bu haftanın ilk videosunda Türkiye'deki en çok kullanılan VPN'leri listeliyoruz.

İkinci videomuzdaysa Linux Mint'e gelen değişiklikleri konuşuyoruz.

Bu haftaki bültenimizin de sonuna geldik, haftaya görüşmek üzere!